Recension: EKSKLUZIVE: Njerëz të papërgjegjshëm përgjegjës për kingerin

Mediumet kanë shumë dëshirë të jenë ekskluzive, të emërtojnë raportet gazetareske si ekskluzive dhe nga ajo dëshirë e madhe, shumë shpesh ndodh që kjo karakteristikë, t’i “ngjitet” gabimisht ndonjë lajmi gazetaresk.

I këtillë është edhe rasti me “ekskluzivitetin” gazetaresk, i cili aspak nuk është i tillë. Sa për fillim do të themi se mendimi i shprehur nuk mund të jetë ekskluzivitet gazetaresk, veçanërisht jo në një storje gazetareske ku shumë të rëndësishme dhe vendimtare janë faktet, e jo mendimet. Kështu është kur bëhet fjalë për raportime gazetareske për tragjedi dhe trauma.

Gjëja e dytë e rëndësishme, që asnjëherë nuk duhet lënë pasdore kur raportohet për tragjedi apo trauma, shumë qartë është shkruar në paragrafin 1 të nenit 8 të Kodeksit të gazetarëve, i cili thotë:

„Mënyra e informimit në raste të tragjedive, katastrofave natyrore, luftërave, tragjedive familjare, sëmundjeve, procedurave gjyqësore duhet të jetë i lirë nga senzacionalizmi.”

Kjo duhet të kihet parasysh veçanërisht kur hulumtimi vazhdon, siç është rasti në këtë lajm.

Linku deri te artikulli origjinal: EKSKLUZIVE: Njerëz të papërgjegjshëm përgjegjës për kingerin

Data dhe koha e publikimit: 05.02.2014, 16:50

Data e recensionit: 06.02.2014

Recensues: Zoran Bojarovski

Vërtetësia: Me siguri se autorja dhe redaktorët e këtij teksti kanë pasur qëllim të mirë kur e kanë  përgatitur këtë TV artikull. Por, për ndonjë arsye tjetër ata nuk e kanë paraparë kontradiktën në deklaratën e ekspertit të vetëm  nga i cili kanë kërkuar opinion për aksidentin në afërsi të Mostarit në Bosnjë e Hercegovinë. Eksperti për ndryshe është pilot dhe instruktor shumë vjeçar i shumë pilotëve, dhe thotë:

„Vetë planifikimi i fluturimit nënkupton planifikim të detajuar me deklarimin e fluturimit, por, kjo nuk ka mundur direkt të ndikojë në fatkeqësinë Kingerit, kjo vetëm tregon se në shërbimet  kanë punuar njerëz jo kompetent, kështu që ato e kanë bë në mënyrë joprofesional e.”

Nëse planifikimi jo profesional i fluturimit „nuk mund direkt të ndikojë në aksidentin”, atëherë pse përmendet dhe vlerësohet?!?

Më tej në tekstin ish piloti thotë:

„'(Pilotët) janë larguar nga kufiri i lartësisë së përcaktuar për ulje’ pa e ditur arsyen, por kjo ishte ogurzi për Kingerin dhe ekuipazhin.”

Kur thuhet „pa mos u ditur arsyeja për atë”, eksperti i shfrytëzuar në këtë storje tregon opinion e cila nuk është kategorike dhe e bazuar në njohuri të forta. Kjo nuk mund të jetë e vërtetë kategorike dhe as sesi nuk mund të jetë ekskluzive.

Burimet e informatave: Kur gazetarët shfrytëzojnë burime gjithmonë duhet ta kenë parasysh nenin 13 nga kodeksi i gazetarëve i cili është mjaft preciz kur bëhet fjalë kur nga burimet kërkohet fakte ose opinion. Kodeksi thotë:

„Gazetari duhet të bëj dallim në mes fakteve dhe opinioneve, në mes lajmit dhe komentimit.”

Ekspertët mund të japin opinion e tyre. Fakte japin vetëm njerëzit e autorizuar. Në këtë rast gazetarja e tekstit na paralajmëron se këtu ka opinion profesional nga një ekspert. Përveç kësaj në situata të tilla, kur bëhet fjalë për situata delikate politike, të cilat kërkojnë ekspertizë të lartë dhe të veçantë, kanë nevojë urgjente për një burim dhe mendim të dytë.

Përmbajtësia: Mungesa e opinionit të dytë, si diçka që mungon në këtë storje, e bënë atë të mos gjithëpërfshirëse. Vetë autorja në dy pasuset përfundimtare konstaton këtë kur tregon s enë cilën fazë është rikonstruar rasti për fluturimin fatal të „kingerit“.

Kualiteti i titullit: Në vet titullin është imponuar kriterium i lartë – ekskluzive, ku autorja e tekstit dhe redaktorët, nuk arritur të sigurojnë  diçka të tillë dhe të arsyetojnë.

Përveç kësaj kur bëhet fjalë për aksident ku ka pësuar ish kryetari Boris Trajkovski dhe nëntë të tjerë bashkëpunëtor dhe anëtar të ekuipazhit, aspak e përshtatshme që të përdoren elemente sensacionale në titull, kur hetimi ende është duke zgjatur siç thuhet në tekst.

Fotografia: Në versionin e internetit të tekstit gazetaresk të cilin e recensojmë, është shfrytëzuar fotografi e dokumentuar nga vendi i ngjarjes. Nuk ka asnjë vlerë kompatibile me qëllimin e tekstit dhe vetëm në mënyrë neutrale e ilustron storjen gazetareske.   

Përfundimi: Gjërat jo gjithmonë janë ashtu si duken në pamje të parë.  Qasja objektive gazetareske, në këtë rast ka mundur mjaft të ndihmojë të mënjanohet opinioni i njëanshëm. Gazetarët, veçanërisht nuk duhet të shpejtojnë. Duhet ta sundojnë distancën dhe në mënyrë të gjithanshme ti shohin prodhimet gazetareske.

Konkretisht në këtë rast, pretendimi për “ekskluzivitet” është standard shumë lartë i vënë, të cilin nëse nuk kemi elemente nuk ka nevojë ta vëmë. Përveç kësaj, e vëmë në pikëpyetje gjykimin e publikut, të cilit i sugjerohet konstatim i gabuar, në situatë delikate vihet edhe burimi për arsye të nevojës së imponuar të mediumit që deklarata të emërohet si ekskluzive.

Masë e përshtatshme, si në shumë situata tjera në jetë,  veprim i domosdoshëm.

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari