Vizita e Kurtit në Maqedoninë e Veriut nxiti tensione përtej kufijve dhe mes grupeve etnike

Vizita e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, në Maqedoninë e Veriut ku takoi vetëm liderët e partive opozitare shqiptare, nxiti reagime të ndryshme. Përveç promovimit të segmentit rrugor që lidh Tetovën me Prizrenin dhe emërtimin e një rruge në komunën e Çairit me emrin e veprimtarit Adem Demaçi, Kurti foli para mijëra pjesëmarrësve në tubimin që ia organizoi kryetari i komunës së Tetovës, Billall Kasami. Mungesa e flamurit të Maqedonisë së Veriut e mos intonimi i himnit të këtij shteti si dhe shpalosja e një baneri me hartën e Shqipërisë së Madhe në mesin e turmës, nxitën reagimin e udhëheqësve maqedonas, të cilët kërkuan të merren në përgjegjësi organizatorët. Përveç politikanëve edhe disa media e cilësuan me tone nacionaliste dhe përçarëse paraqitjen e Kurtit.

Vizita e Kurtit u realizua më 11 gusht 2023, me ftesë të kryetarit të Komunës së Çairit, Visar Ganiu dhe kryetarit të Komunës së Tetovës, Bilall Kasamit- komuna këto të banuara banuara me shumicë shqiptare.

Fillimisht, Kurti në Komunën e Çairit, mori pjesë në ceremoninë e ri-emërtimit të rrugës me emrin e veprimtarit Adem Demaçi, kurse në Tetovë në inaugurimin e rrugës që lidh fshatin Sellcë dhe Vicë. Por ajo që nxiti më shumë reagime ishte thirrja e Kurtit për aleancë mes shteteve të Ballkanit, pa Serbinë.

“Maqedonia e Veriut, sa ma afër Kosovës, Shqipërisë dhe Bullgarisë, e sa ma larg Serbisë e cila nuk po distancohet as nga Millosheviqi dhe as nga Putini, aq ma afër ajo, pra aq ma afër Maqedonia e Veriut do të jetë anëtarësimit në Bashkimin Evropian dhe aq më i sigurt do të jetë rajoni ynë i Ballkanit. E për këtë ne duhet ta ndihmojmë e do ta përkrahim Maqedoninë e Veriut”, tha Kurti në fjalimin e që u shoqërua me ovacione nga pjesëmarrësit në tubim, të cilët e ngritën edhe një flamur të “Shqipërisë së madhe”.

Fjalimi i Kurtit u mbulua gjerësisht nga mediat maqedonese si: “Alfa.mk”, “Plus.info”, “Telma.com” me titujt – “Harta e Shqipërisë së Madhe, flamujt shqiptarë, këngët shqipe – Çairi dhe Tetova sikur nuk janë në Maqedoni”, “Flamuri i Shqipërisë së Madhe valonte në pritjen e Kurtit në Tetovë, MPB do ta zbardhë rastin”.

Vizitë me “ngjyrime etnike”

Menjëherë pas vizitës të Kurtit, Presidenti i Maqedonisë së Veriut, Stevo Pendarovski, kërkoi sanksionimin e përfaqësuesve të komunës Çairit dhe Tetovës.

“Vendosja e ikonografisë provokuese nacionaliste, e cila promovon ide shoviniste të shteteve të mëdha, paraqet nxitje të urrejtjes dhe jo tolerancës etnike, e cila padyshim që sulmon parimet dhe vlerat themelore të Marrëveshjes Kornizë si dhe konceptin e Maqedonisë si një shtet multi-etnik”, shkruan në deklaratën e Presidentit të Maqedonisë.

Përveç Pendarovskit, ka reaguar edhe kryeministri Dimitar Kovaçevski, i cili madje kërkoi sqarime edhe nga Ambasada e Kosovës në Shkup. Sipas tij, “vendosja e flamujve që nuk janë shtetërorë është në kundërshtim me protokollet dhe ligjet për organizimin e manifestimeve në prani të zyrtarëve të vendeve të huaja.

Autoritetet maqedonase iu përgjigjen thirrjes së liderëve ku Ministria e Punëve të Brendshme, ngriti kallëzime penale kundër kryetarëve të Tetovës dhe Çairit, për siç kanë thënë, “shkelje të ligjit për përdorimin e simboleve shtetërore”, gjatë vizitës së kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti më 11 gusht. Në lidhje me këtë reagoi Bilall Kasami duke e cilësuar si përndjekje politik që i ngjanë “sistemit komunist”.

Pakënaqësi pati edhe ndaj emërtimit të rrugës me emrin e veprimtarit ”Adem Demaqi” në Komunën e Çairit. Madje kryetarja e Shkupit, Danella Arsovska, në Këshillin e Qytetit dorëzoi nismë për t’ia ndërruar emrin e rrugës “Adem Demaçi” dhe kthimin e emrit të vjetër, “Brigada e Dytë Maqedonase”.

“Ndërhyrje” mes partive shqiptare

Ndërkaq opozita maqedonase fajin i’a ka hedhur hedhur qeverisë për vizitën e Kurtit, megjithëse në agjendën e kryeministrit të Kosovës nuk ishin edhe takimet me zyrtarët qeveritarë. Kryetari i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickovski, tha se kryeministri Dimitar Kovaçevski ka qenë i pranishëm dhe ka votuar në një seancë të qeverisë për ndryshimin e emrave të rrugëve, dhe sipas tij, nuk është dashur të lejohet që një rruge t’i ndryshohet emri.

Vizita e Kurtit në Maqedoninë e Veriut u realizua kohën kur blloku opozitar intensifikoi përpjekjet për krjimin e një fronti të përbashkët kundër Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI), që udhëhiqet prej Ali Ahmetit dhe është pjesë e koalicionit qeverisës. Para se Kurti të nisej për në Shkup e Tetovë, Ministri i Jashtëm i Maqedonisë së Veriut, Bujar Osmani, tha se Kurti me siguri nuk vjen si kryeministër, teksa ka folur për mugesën e takimeve me të.

Kurse kryetari i BDI-së, Ali Ahmeti tha se opozita shqiptare në Maqedoninë e Veriut e keqpërdori vizitën e Kurtit. “Me të dëgjuar kreun e Komunës së Tetovës, vizita e zotit Kurti është bërë për të mbështetur opozitën. Mua kjo më bëri shumë përshtypje dhe nuk mora ndonjë iniciativë për të bërë takime shtesë në Kosovë, në veçanti me ekzekutivin e Kosovës”, ka thënë Ahmeti në një intervistë për RTK-në.

Reagimet në Serbi

Përmendja e Serbisë në tubimin e Tetovës nxiti reagimin e presidentit serb Aleksandër Vuçiq, i cili e quajtu skandal vizitën e Kurtit. “Ajo që ndodhi në Maqedoninë e Veriut ishte skandal i skandaleve. Aty u promovua ideja e ’Shqipërisë së Madhe’, me simbolet e veta, ndërsa Kurti u prezantua si kryeministër i të gjithë shqiptarëve dhe mes të tjerave dhe si kryeministër i Tetovës”, ka thënë Vuçiq. Ndërsa ish ministri i Mbrojtjes së Serbisë, Dragan Shutanovac, shkoi edhe më larg duke thënë se, “Kurti do të kishte nisur fushatë ushtarake në rajon sikur ta kishte fuqinë dhe mbështetjen”.

Kundëpërgjigja e Kurtit

Reagimeve të shumta, kryeministri Albin Kurti, iu përgjigj në prezantimin e projektit të rrugës, Prizren-Tetovë. Sipas tij, “ato nuk kanë qenë takime dhe tubime kundër askujt, ndërsa marrëdhëniet e mira ndërmjet nesh nuk do të mund t’i dëmtojë askush”, ndërsa ka shtuar se “Maqedoninë e Veriut e konisderon një shtet partner, aleat dhe mik”.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e ka cilësuar si keqkuptim vizitën e kryeministrit duke thënë se shfaqja e flamurit të ”Shqipërisë etnike“ është thjesht lëvizje e një qytetari dhe jo diçka e organizuar. “Kjo besoj që është një keqkuptim i vogël, që kur kemi vullnet të dyja palët, siç e kemi dëshmuar gjithnjë, tejkalohet, duke e ditur që të gjitha institucionet e Kosovës janë të interesuara vetëm për relacione pozitive gjithnjë në rritje me Maqedoninë e Veriut”, ka theksuar ajo.

Reagime erdhën edhe nga opozita në Kosovë. Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, njëherësh ish-kryeministër, Ramush Haradinaj, u ka bërë thirrje shqiptarëve të Maqedonisë së Veriut që të mos i besojnë Kurtit. Sipas Haradinajt, Kurti i ka bllokuar të gjitha rrugët e projektet, përfshirë edhe rrugën e Plavës që lidh Kosovën me Malin e Zi.

Nxitja e sentimentit nacionalist në një shoqëri shumë etnike sikurse ajo e Maqedonisë së Veriut nuk i kontribuon proceseve nëpër të cilat po kalon ky vend e që ndërlidhen me integrimet evropiane. Pas ndryshimit të emrit, tani Maqedonia e Veriut është në proces të ndryshimeve tjera kushtetuese që lidhen me përfshirjen e bullgarëve në aktin më të lartë juridik, parkusht ky për mbajtjen e mbledhjes së dytë ndërqeveritare dhe vazhdimin e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

*Ky artikull publikohet në kuadër të Iniciativës Rajonale të Ballkanit Perëndimor kundër dezinformimit. “Qendra kundër dezinformatave në Ballkanin Perëndimor: ekspozimi i ndikimeve keqdashëse përmes gazetarisë mbikëqyrëse.”

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari