Manipulimi i pamjeve nga një incident në Kiev më 9 maj
Oficerët e policisë në Kiev penguan një pensionist që të vendoste lule në një monument kushtuar luftës antifashiste, por jo për shkak të ndonjë neonazizmi të supozuar, që disa tani ia atribuojnë atyre, por sepse pensionistja mbante simbole të ndaluara me ligj
Postimi në rrjetin social Facebook nga data 10.5.2024 përmban një videoklip me përshkrimin e mëposhtëm:
Gordana tenton të vendosë lule për babain e saj partizan, e penguar nga oficerët e policisë nga miku i saj evropian Zelenski
Autori i postimit duket se dëshiron të bëjë një satirë për shkëmbimin e fundit të përshëndetjeve dhe urimeve midis presidentëve të Ukrainës dhe Maqedonisë, Volodymyr Zelensky dhe Gordana Siljanovska-Davkova, por së bashku me këtë ai shtyn narrativën e rreme të Putinit se “ukrainasit janë neo-nazistë”. Satira është një gjë krejtësisht legjitime për t’u bërë, por manipulimi i audiencës me një klip, pa i shpjeguar atyre saktësisht se çfarë po ndodh në të, nuk është legjitime.
Siç është publikuar, klipi krijon përshtypjen se policët ukrainas po pengojnë një pensionist të vendosë lule në një monument kushtuar luftës antifashiste, më 9 maj, i cili në ish-BRSS, ku përfshihej edhe Ukraina, festohej si Dita e Fitores mbi Fashizmin. Një përdorues i Facebook komentoi për këtë:
Kombi nazist
Një tjetër e ndau atë postim me fjalët:
Nazizmi i Zelenskit
Natyrisht, shumë njerëz kanë rënë pre pas manipulimit të këtij klipi, por realiteti është shumë ndryshe. Policët në klip flasin në gjuhën ukrainase dhe pensionistja në rusisht, nga e cila ata që i njohin këto gjuhë kuptojnë se problemi nuk është se ajo dëshiron të vendosë lule, por se ajo ka veshur një simbol të ndaluar – një uniformë ushtarake sovjetike, e zbukuruar me dekorime sovjetike, si dhe kapelë ushtarake me pentagram të kuq me çekiç dhe drapër.
Oficerët e policisë në klip theksojnë me mirësjellje se ai imazh është i ndaluar me Ligjin për Dënimin e Regjimit Totalitar Komunist dhe Nazist, i miratuar në Ukrainë më 04/09/2015, por pensionistja bën sikur nuk e di edhe pse dukshëm është e interesuar në politikë dhe nuk është se nuk e kupton ligjin. Disa këtu do të pyesin nëse është demokratike të ndalosh diçka, por është e justifikuar për ideologji ekstreme dhe totalitare si nazizmi, islamizmi apo komunizmi, me të cilët Ukraina kishte një përvojë jashtëzakonisht negative.
Vetëm veteranët sovjetikë të luftës antifashiste janë të përjashtuar nga ndalimi i simboleve komuniste në Ukrainë, por pensionisti për të cilin po flasim këtu nuk është një prej tyre. Sipas informacioneve nga mediat ukrainase, ajo ka lindur në vitin 1949 ose 1950. Emri i saj është Galina Savchenko dhe ajo paraqitet si një ish-togere e ushtrisë sovjetike dhe anëtare e Bashkimit gjithë-ukrainas të Oficerëve Sovjetikë (ukrainas, rus), por nuk dihet shumë për atë shoqatë qytetarësh, as për karrierën e saj të supozuar ushtarake.
Historia se pse ukrainasit e ndaluan simbolizmin komunist dhe pse incidente si ky me Savchenkon po ndodhin janë për arsyet e mëposhtme. Ukrainasit vuajtën nën Perandorinë Ruse, nga e cila u bënë të pavarur pas rënies së saj në vitin 1917, nën emrin Republika Popullore e Ukrainës (UNR). Udhëheqësit e saj ishin të majtë me ngjyrë kombëtare, por ata nuk ishin mjaftueshëm majtistët në sytë e Rusisë fqinje Sovjetike të kryesuar nga Lenini. Ai sulmoi UNR-në dhe e mbuloi atë në gjak, duke krijuar një regjim kukull, Ukrainën Sovjetike, e cila në vitin 1922 e përfshiu me forcë në BRSS-në të sapoformuar.
Në BRSS, ukrainasit vdiqën nga uria për shkak të kolektivizimit në vitet 1930 (të ashtuquajturat Uria) dhe në spastrimet e inteligjencës së Stalinit (e ashtuquajtura Rilindja e të shtënave) dhe ata gjithashtu vuajtën në kampet e burgjeve siberiane – gulagët dhe në fatkeqësia e Çernobilit. Në vitin 2014, Ukraina u bë objektivi i politikës agresive të Federatës Ruse, e cila është pasardhësja krenare dhe zyrtare e BRSS dhe që propagandon shumë nostalgji sovjetike.
Kjo është arsyeja pse ukrainasit e ndaluan komunizmin me ligj dhe i shtojnë kësaj faktin se Savchenko ka qenë prej kohësh e njohur për shpërthimet e saj dhe mbështetjen e saj për të ashtuquajturën Republika Popullore e Donetskut, e cila është jashtëzakonisht provokuese në një vend që ka vuajtur kaq shumë nga komunizmi dhe ende po vuan nga agresioni rus, prandaj ndodhin incidente të tilla.
Ndryshe, Savchenko ngjan shumë me atë që në ish-BRSS quhet “ряженые ветераны” (që në rusisht do të thotë veteranët e rremë, maskaradë). Këta janë njerëz infantilë, të cilëve u pëlqen të vishen me uniforma dhe të zbukurohen me dekorime të pamerituara dhe në mungesë të tyre përdorin jubilare apo situata të ngjashme. Kështu, Savchenko u pa me një “urdhër” me imazhin e Stalinit, i cili doli të ishte një simbol nga Partia Komuniste e Federatës Ruse të vitit 2009 dhe jo një dekoratë luftarake.
Njoftimi që po shqyrtojmë këtu hesht të gjitha këto fakte, të cilat do të ndihmonin opinionin për të marrë një pasqyrë të plotë të ngjarjes së shfaqur në klip, kështu që konkludojmë se ky postim është i paqartë, pra i mungon konteksti.
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari