Azir Aliu: Nëse e largojmë “balanserin”, duhet ta zëvendësojmë me diçka tjetër për ta mbrojtur strukturën demografike shtetërore

Ministri i Shoqërisë Informatike, Azir Aliu në një intervistë për Portalb.mk, thotë se ligjet të cilat janë pritur me vjet, përfundimisht ka ardhur koha që të miratohet, pasi që janë me rëndësi të madhe për reformat në administratën publike. Softveri që mundëson punësime në bazë të etnitetit, i quajtur shkurt “Balanser” edhe nëse hiqet, duhet të zëvendësohet me diçka tjetër që të mbrohet struktura demografike e shtetit.

Ligji për Shërbim të Lartë Udhëheqës, Ligji për Agjenci Digjitale, Ligji për Nëpunësit Administrativ, Ligji për Sektorin Publik, Ligji për Media. Këto janë një pjesë e ligjeve të cilët duhet të miratohen gjatë periudhës së ardhshme, në kuadër të reformave në administratën publike dhe digjitalizimin e shërbimeve dhe me këtë të përmirësohet nota 3 që RMV e mori në raportin e skriningut nga Bashkimi Evropian.

Pritet së shpejti të hapen sportelet “një pikë për shërbime” në të gjitha postat, ndërkaq do të krijohen mekanizma shtesë që institucionet të detyrohen ta përdorin platformën e interoperabilitetit, të cilën deri tani e kanë bërë “sipas qejfit” edhe pse e kanë pasur detyrim ligjor.

Për këto dhe çështje tjera, gazetari Suad Bajrami, bisedon me ministrin Azir Aliu

Portalb: Kur do të miratohet propozim-ligji për shërbim të lartë udhëheqës dhe a do të ketë ndryshime nga versioni i fundit i cili ende është në ENER, duke i pasur parasysh vërejtjet nga Antikorrupsioni dhe sektori civil?

Azir Aliu: Është ligj shumë i rëndësishëm për transformimin e administratës publike dhe për menaxhimin e institucioneve dhe duke pasur parasysh rëndësinë e ligjit dhe aktivitetit që janë zhvilluar për të krijuar një ligj të këtillë disa vite pas, ne ishim shumë transparent në këtë periudhë. Ju keni qenë pjesë dhe prezent në një prej debateve publike që e bëmë. Gjithsesi ka pasur vërejtje, janë marrë përsysh vërejtjet, është diskutuar përsëri me grupet të cilat kanë shkruar dhe na kanë dhënë vërejtje. Sot, tanimë ligji përkthehet në gjuhën shqipe dhe besoj se shumë shpejtë do ta kemi si pjesë proceseve në qeveri dhe parlament.

Portalb: Do të jetë i qasshëm pasi i keni marrë vërejtjet nga shoqëria civile dhe të tjerët?

Azir Aliu: Procedura është e tillë, pasi bëhet prezantimi i draft ligjit, pastaj në bazë të vërejtjeve, grupet punuese do të bëjnë takime përsëri me institucione, persona dhe ekspertë të cilët kanë dhënë vërejtje të ndryshme, apo këndvështrim të ndryshëm për ligjin. Nëse të njëjtat janë në përputhshmëri me ligjet tjera, e dini kur krijoni një ligj duhet të keni parasysh lidhjen e ligjeve dhe impaktin që ai bën në ligjet tjera dhe ato diku 95% janë marrë parasysh. Ligji tanimë është i kompletuar si i tillë, kuptohet pasi që do të përkthehet do të kalojë edhe në parlament, gjithsesi do të jetë i hapur.

Portalb: Keni një afat se kur mund të miratohet?

Azir Aliu: Ne duam sa më shpejtë, tani nuk mund të jap afate, ligji është voluminoz dhe nuk shkon vetëm ai, duhet të shkojnë tre ligje si pako në Parlament. Besoj që shumë shpejtë, për një javë ose dy do ta kemi ligjin edhe në Parlament.

Portalb: Përveç këtij ligji, ende nuk janë miratuar edhe dy ligjet e shumëpërfolura, ai për të punësuarit në sektorin publik dhe për nëpunësit administrativ. A mund të tregoni ku janë bllokuar dhe për çfarë arsye?

Azir Aliu: Nuk janë bllokuar, as i pari e as i dyti. Atë që theksova më herët, edhe këto dy ligje, bashkë me ligjin për top menaxhment (shërbim të lartë udhëheqës) në institucione shtetërore do të shkojnë si një paket. Kështu që, nuk janë të bllokuar, por janë në përkthim, gjithsesi edhe ato ligje, besoj që për shpejtë, brenda një javë apo dy do të jenë pjesë e proceseve për kërkim të pëlqimit në parlament.

Portalb: Kur do të mbarojë procesi i riorganizimit të administratës publike, i cili po premtohet prej vitit 2017-të dhe a ka mbaruar pilotimi i tre ministrive (MSHIA, Ekonomisë, Bujqësisë)?

Azir Aliu: Pjesë e IPA projektit ishte dhe analiza funksionale dhe tri pilot-ministrive që i theksuat. Në Ministrinë për Shoqëri Informatike dhe Administratë jemi në fund, Ministria për Ekonomi vetëm ka mbaruar dhe Ministria për Bujqësi besoj është në proces. Deri në fund të vitit do ta kemi këtë pasqyrë te këto tri ministri dhe pastaj do të shohim a është funksionale dhe me çfarë probleme ligjore në këndvështrim të ligjeve të tjera ballafaqohen këto tri ministri, që pastaj të vazhdohet me ministritë tjera.

Gjithsesi ligji është shumë i rëndësishëm për dy arsye, arsyeja e parë është optimizimi i institucioneve shtetërore siç theksuat ju. Tani kemi institucione publike që nuk janë shumë të qarta me strukturën, funksionalitetin dhe shërbimet që japin ndaj qytetarit. Dhe, si të tilla, ne si qytetarë kemi një huti se cili dokument në cilin institucion merret, ku duhet të aplikojmë dhe kështu me radhë.

Ideja e ligjit është që të bëhet optimizimi i institucioneve shtetërore dhe lehtësimi i proceseve dhe shërbimeve që jepen ndaj qytetarit. Besoj që deri në fund të vitit do të kemi pasqyrë të qartë se çfarë do të ndodh në këto tre ministri në aspektin e organogramit dhe funksionalitetit dhe pastaj do të vazhdohet me ministritë e tjera. E bukura këtu është që, ky ligj dhe ky proces i optimizimit të administratës shtetërore lidhej me një ligj tjetër i cili është një ligj që kërkon dy të tretat e ndryshimit të tij. Por, pastaj doli nga ekspertët që i kemi të brendshëm dhe të jashtëm se nuk ka nevojë aspak të editohet apo ndryshohet komplet ligji, pasi është ligj, përveç që kërkon dy të tretat, kërkon edhe ndryshim në Kushtetutë dhe ku është një proces që do të tejzgjatej në aspekt kohor dhe në aspekt të proceseve politike e kështu me radhë.

Doli që një prej mundësive për riorganizimin e administratës shtetërore, është me ligje të posaçme për secilin institucion dhe qasja jonë tanimë është që është thjeshtë nuk do t’i bllokojmë institucionet për riorganizim, por do të krijojmë ligje të reja me qëllim që të bëjmë bashkimin apo krijimin e institucionit të ri. Kryesisht do të bëhet bashkimi i dy apo tre institucioneve me qëllim që të optimizohet me qëllim që të kemi një strukturë dhe organogram më të saktë për atë çfarë institucionesh kemi dhe çfarë shërbime ato japin.

Portalb: Jo vetëm për këtë ligj, por edhe për tjerët, a është e kyçur opozita dhe a jep mbështetje?

Azir Aliu: Për këto ligje nuk duhen dy të tretat e votave, thash që për riorganizim të administratës shtetërore pasi që një pjesë e institucioneve shtetërore janë të krijuara në bazë të ligjit për administratë që kërkon dy të tretat dhe një pjesë tjetër të institucioneve shtetërore diku rreth 63 institucione janë krijuar me ligje të posaçme. Pra te këto institucione, me ligje të posaçme, ne nuk kemi thjeshtë bllokim që të mund t’i bashkojmë apo të krijojmë të reja me qëllim që të jenë tre në një, pesë në një, dy në një e kështu me radhë. Ideja është që thjeshtë të përshpejtojmë dhe të shohim realisht një pasqyrë pak më optimale të administratës publike në aspekt të institucionit.

Zyrat një pikë për shërbime dështuan dhe këtë e konfirmoi edhe raporti i Revizionit. A janë mbyllur të gjitha këto zyra ashtu siç keni paralajmëruar dhe deri tani sa sportele janë hapur nëpër posta?

Azir Aliu: Faleminderit për pyetjen. Është pyetje për të cilën ne harxhojmë shumë energji dhe thjeshtë besoni që çdo ditë shohim formën që sa më shpejtë të fillojmë dhe të kemi këto zyra një pikë shërbimi gjithandej në shtet. Le të fillojmë nga raporti, ai është pozitiv për një pikë për shërbim, nuk është negativ, është pozitiv si strukturë e pikave që ne kemi në pesë qytete. Në aspekt të shërbimeve që kanë marrë qytetarët, raporti thotë që shërbimet që kanë marrë qytetarët, gjegjësisht numri që kanë kërkuar shërbime qytetarët është shumë i vogël. Dhe, pikërisht këtu ne punojmë.

Thjeshtë që të bëni digjitalizime dhe procese të automatizuara janë dy qasje që për fat të keq nuk janë ndjekur deri tani në Ministrinë për Shoqëri Informatike dhe Administratë. E para është që kur krijoni dhe bëni digjitalizimin e shërbimeve, digjitalizimi i shërbimeve bëhet në formë të lehtësimit të shfrytëzuesit të fundit, në këtë rast qytetarit. Thjeshtë qytetari duhet ta ketë më të lehtë qasjen deri te një shërbim nëse është ai i digjitalizuar, përndryshe nuk ka kuptim. Forma e dytë është informimi i qytetarëve për shërbimet digjitale. Pra, zyrat një pikë për shërbim, realisht, sidomos zyra në Ohër ka pasur shumë pak shërbime që u ka ofruar qytetarëve dhe kjo është një për shkak portalit nacional i cili për fat të keq nuk është shumë fleksibil dhe është shumë i paqasshëm për qytetarët dhe ne intensivisht punojmë që ky portal të jetë inkluziv dhe më lehtë i qasshëm për qytetarët dhe e dyta këto pika për shërbim të jenë vizibël për qytetarët, thjeshtë të jenë të informuar qytetarët dhe pikërisht për këtë bashkë me postat e Maqedonisë, tani. Siç përmendët edhe ju në të gjithë pikat ku postat kanë zyrat e tyre ne do të kemi sportele një pikë për shërbim që të ofrojmë shërbime për secilin qytetar në çdo fshat ku Postat e Maqedonisë kanë zyrat e tyre.

Ideja e këtyre pikave është që të ofrohen shërbime digjitale për qytetarët të cilët nuk kanë dhunti bazike teknologjike dhe kanë nevojë për një asistim që të arrijnë në një shërbim digjital.

E ardhmja e digjitalizimit është e paarritshme si e tillë dhe ekosistemi nuk duhet të mbyllet nëse paralelisht nuk do të punojmë në portalin nacional i cili duhet të jetë inkluziv për të gjithë qytetarët e shtetit dhe nga ana tjetër infrastrukturën për një pjesë të qytetarëve të cilët nuk kanë qasje ose në internet, ose nuk kanë dhunti bazike për digjitalizim që të mund t’i marrin ato shërbime. Në fund të ditës, digjitalizimi është inkluziv, përndryshe ndarja mes qytetarëve në mes të kategorive të ndryshme do të jetë shumë i madh dhe tendencat e digjitalizimit nuk janë të krijojmë ne ndashmëri te qytetarët, por t’i bashkojmë ato dhe qasja të jetë e njëjtë, thjeshtë të kemi qasje inkluzive dhe pikërisht në këtë vijë, përveç që punojmë që portali të jetë shumë fleksibil dhe shumë inkluziv, tani i njëjti do të jetë edhe për qytetarët me aftësi të kufizuar, thjeshtë do të bëhet çdo tekst edhe do të vizualizohet dhe këto shërbime do të jenë në shërbim të secilit qytetar pavarësisht qasjes apo mosnjohurive bazike të teknologjive.

Edhe njëherë që ta rezimojë, zyrat një pikë për shërbime janë ende funksionale, në momentin që do t’i kemi të gjithë zyrat bashkë me Postat e Maqedonisë, atëherë këto zyra do të jenë inekzistente, pasi që ne edhe harxhojmë edhe janë harxhime të cilat do të optimizohen nëse të njëjtat do të shkojnë te Postat e Maqedonisë.

Portalb: Keni vendosur një afat kohor se kur do të jenë këto sportele që mos harxhohet, sepse realisht ishte edhe çështja që raporti mes dhënies së shërbimeve dhe numrit të punësuarve nëpër këto zyra një pikë për shërbime në pesë qytete, ishte shumë i vogël. Siç e përmendët, në Ohër, raporti ishte 0,08 dokumente për një të punësuar në muaj.

Azir Aliu: Pikërisht kjo është, ata do të vazhdojnë të jenë të punësuar nëpër sportelet e Postave të Maqedonisë si dhënës të shërbimeve për një pikë për shërbim, në këto sportele. Por, nga ana tjetër do të reduktohet numri i harxhimeve që ne si ministri e kemi për këto institucione dhe realisht do të kemi penetrim në të gjithë shtetin, kështu që tani në pesë qytete kemi pasur një pikë për shërbim, nga ana tjetër nuk janë promovuar sa duhet, nga ana tjetër edhe shërbime kanë qenë në nivel të ulët.

Nuk mund të pretendoni që të jeni atraktiv si zyrë nëse keni për shembull dhjetë shërbimet bazike që ne si qytetarë kemi nevojë, ju nuk i keni brenda. Kështu edhe filluam, shërbimet bazike që për shembull kemi nevojë për punësim, regjistrim në shkollë, për pasqyrën në punë, aspektin e transferin e kështu me radhë, këto do të jenë shërbimet e para që ne do të fillojmë t’i promovojmë bashkë me zyrën e Bashkimit Evropian në Shkup.

Portalb: Deri në fund të  vitit a mund të presim që të hapen këto sportele?

Azir Aliu: Ajo do të jetë para fundit të vitit, ne këtë muaj jemi të koncentruar në ndryshimin e ligjeve dhe ligjet e reja që i kemi në proces. Ju e dini që kemi ligj që është shumë i rëndësishëm për Agjencinë Digjitale dhe këtë muaj jemi fokusuar në pjesën e ligjeve, kur do të mbarojmë me pjesën e legjislacionit të strukturës së Ministrisë së Shoqërisë Informatike dhe Administratë, pastaj do të fillojmë të bëjmë prezantimin dhe takimin me qytetarët me qëllim që këto shërbime digjitale t’i ofrojmë më afër dhe t’i informojmë për qasjen dhe formën që mund t’ju qasen shërbimeve.

Portalb: Në prill të këtij viti gjatë një takimit me gazetarët keni thënë se për gjashtë muaj pritet të ketë ligj për Agjencinë Digjitale. Kur do të jetë gati ligji dhe kur parashikoni të fillojë me punë kjo agjenci e cila po premtohet me vite?

Azir Aliu: Është shumë e vërtetë. Nuk është diçka të cilën ne e kemi zbuluar. Është nevojë për transformimi digjital te çdo shtet. Tani secili shtet ka qasje të ndryshme se si e bën mbulesën e transformimit digjital të shtetit. Mua më vjen mirë të them që kjo qasje që ne e patëm si ministri dhe si shtet është le të themi pak unike nga shtetet tjera, pasi krijohet Agjenci për Transformim Digjital i cili do të mbulojë katër shtylla kryesore të digjitalizimit të shtetit, duke filluar nga infrastruktura digjitale, shërbimet digjitale, akademinë për trajnime joformale dhe sajber sekjuriti. Pra, katër shtylla shumë të rëndësishme pa të cilat transformimi digjital është i pamundur nëse njëra prej atyre mungon. Pra, të gjitha do të jenë në një pikë, do të mbulohen nga një institucion dhe jemi të sigurt që deri në vitin 2030 shteti jonë do të ketë pasqyrë digjitale shumë të mirë se sa e ka sot.

Ligji është në draft variant pasi është në ENER, presim që tani nga të gjithë stejk-hollderët të cilët lidhen në mënyrë direkte apo indirekte me transformimin digjital të shtetit të na japin vërejtjet apo këndvështrimet se çfarë duhet të përmirësohet në ligj, uroj që brenda një muaji, ligji të jetë pjesë reale e jona, domethënë të jetë edhe i votuar në Parlament pasi duhet të shkojë me yll evropian dhe do të jetë edhe procedura administrative shumë më e shkurtër.

Më pyetët në fillim sa opozita i pranon këto ligje, unë ju bindi se për secilin prej këtyre ligjeve unë personalisht jam takuar me të gjitha grupet punuese që janë angazhuar si grupe punuese në Parlament nga të gjitha partitë dhe ua kam shpjeguar personalisht dhe tani nga java tjetër duhet të vazhdojmë edhe për Ligjin për Agjencinë Digjitale që personalisht t’ua shpjegojmë qasjen dhe formën e ligjit dhe deri tani edhe për tre ligjet më herët, por edhe për ligjin për Agjencinë për Transformim digjital, por mos ta harrojmë edhe Ligjin për Media pjesa e dytë, i cili gjithashtu është pjesë e procesit që tani jemi në fund, janë ligje të cilat ne çdo ditë takohemi dhe i prezantojmë.

Tendencat tona nuk janë qe ne të krijojmë ligje nga zyrat dhe idetë tona t’i kthejmë në germa në ligj, por tendencat janë nga të gjithë stejk-hollderët të marrim më të mirën e mundshme, t’i optimizojmë ato brenda dhe në fund të dalim me një ligj. Nuk pretendojmë se të gjithë do të jenë të lumtur me asnjërin nga këto ligje, pasi që gjithandej në botë shkenca nuk njeh ligj të cilin çdo qytetar e sheh të njëjtë dhe është i lumtur, por gjithsesi si ministri dhe si ministri dhe si ministër, ideja është që të krijojmë ligj për optimizimin e proceseve dhe për proces i cili do të jetë në të mirë të qytetarit apo të institucionit. Në këtë rast, me Agjencinë për Transformim Digjital unë jam shumë i sigurt se këto tollovitë digjitale, të cilat ne i kemi pasur dhe ne i shohim çdo ditë si në aspekt të sigurisë kibernetike, ashtu edhe në aspekt të indeksit digjital me çka ne si shtet jemi shumë poshtë të ranguar, unë ju garantoj se për një vit apo dy do të jemi shumë më mirë në pasqyrën digjitale, po që se këto implementohen realisht dhe do të kemi zgjidhje me të cilat do të jemi të kënaqur edhe ne si qytetar, por edhe institucionet shtetërore dhe në fund të ditës dhe pasqyra e shtetit si tërësi.

Portalb: Deri ku është miratimi i ligjit për shërbime audio dhe audiovizuale?

Azir Aliu: Kur flasim për ligjet dhe kur flasim deri ku jemi me procedura, nganjëherë duken ambiciet shumë të mëdha kur themi për të gjithë se jemi në fund. Edhe për këtë jemi në fund. Sot patëm edhe një takim me kolegët. Edhe ky ligj shkon në përkthim në gjuhën shqipe. Pasi që ligjet punohen kryesisht në gjuhën maqedonase dhe angleze me qëllim që grupet punuese të mund të komunikojnë, kemi edhe ekspertë nga jashtë. Ligji që të miratohet në qeveri duhet të jetë në dy gjuhë, tani përkthehen në gjuhën shqipe dhe maqedonase edhe këtë ligj shumë shpejtë do ta shihni në Parlament, si iniciativë e Ministrisë së Shoqërisë Informatike dhe Administratës.

Portalb: Si e vlerësoni raportin e skriningut, në fushën e Reformave në Administratën Publike, ku shteti ynë ka marrë notë 3, gjegjësisht “mesatarisht i përgatitur”?

Azir Aliu: Mua më vjen mirë që ne jemi në proces të skriningut, për dy arsye. Arsyeja e parë është që dikush nga jashtë neve na noton dhe thotë ju vleni apo transformimi apo ligjet, apo strukturën organizative e keni me një notë tresh dhe unë nuk dyshoj që ne jemi për tresh, nuk jemi as për katër as për dysh. Besoj që në atë notë dhe në atë vlerësim që neve na i kanë dhënë.

Ne punojmë si Ministri për Shoqëri Informatike dhe Administratë në këndvështrimin dhe pjesën që jemi përgjegjës dhe jemi ministri përkatëse për të bërë ndryshime në aspektin e optimizimit të administratës shtetërore. Me këto tre ligje që unë i përmenda do të përmirësohet besoj nota nga tresh do të shkojë në katër apo pesë, pasi që vërejtjet kryesisht ishin këtu. Pjesa tjetër e transformimit digjital të shtetit do të varet pikërisht me Agjencinë Digjitale dhe sa më shpejtë ta kemi Agjencinë, aq më shpejtë do të përmirësojmë dhe proceset në administratën publike. Mos harrojmë që ne jemi në skrining jo vetëm në aspektin e ligjeve, por edhe në aspektin e shërbimeve dhe transparencës. Digjitalizimi do të përmirësojë dukshëm edhe pasqyrën e shtetit në aspekt të transparencës dhe në aspekt të uljes së korrupsionit të ulët. Korrupsionin e ulët e thërrasin korrupsion që secili qytetar kur shkon në sportele që të merr një dokument, herë pas here kemi dëgjuar që ka edhe ndonjë interakt le të themi të ulët, bazik nga administratorët tonë. Nëpërmjet digjitalizimit të këtyre shërbimeve do ta anashkalojmë këtë keqpërdorim të institucionit apo të procesit nga ndonjë nga administratorët.

Portalb: Duke i pasur parasysh kritikat në raportin e skriningut, por edhe të disa platformave politike, sa janë gjasat që të shfuqizohet instrumenti për sigurim të përfaqësimit të drejtë – i njohur si “Balanceri”?

Azir Aliu: Për balanserin është folur shumë edhe brenda edhe jashtë. Edhe në aspektin e keqpërdorimit të balanserit, edhe në aspektin e sa balanseri realisht jep vlerë në shoqërinë tonë. Nga ana tjetër, mos harrojmë edhe diçka tjetër, majnseti apo qasja e jonë si qytetarë ende është larg të qasjes së një qytetari evropian, në aspektin ende në mënyrë direkte apo indirekte, duam apo nuk duam qytetarët për fat të keq ndahen në qytetarë të këtij apo të atij nacionaliteti. Pra, nëse ne do të vendosim që balanserin si një instrument për mbrojtjen e qytetarëve në shtet ta largojmë, ne detyrimisht duhet ta ndryshojmë me diçka tjetër. Ne, nuk mund të vendosim një instrument, i cili edhe pse keqpërdoret, jemi të vetëdijshëm nga institucionet e ndryshme që një maqedonas regjistrohet si shqiptar pasi që balanseri cakton për atë vend të punës nacionalitet shqiptar. Mos flasim për nacionalitetin, kemi shumë qytetarë tonë që regjistrohen si romë, turq e kështu me radhë.

Kështu keqpërdorime ka pasur dhe unë besoj që do të ketë edhe në të ardhmen, por nga ana tjetër ne nuk duhet të rrimë në duarkryq dhe të themi, ok, ka keqpërdorime megjithatë balanseri lartë-poshtë normalizon situatën. Mendoj se me këto tre ligje dhe me qasje që do të krijohet ose një ligj tjetër i ri për mbrojtjen e strukturës demografike të shtetit, gjithsesi duhet të punojmë në këtë.

Momentalisht jemi duke analizuar forma të ndryshme se si do të mundet balanseri të përmirësohet apo nga ana tjetër nëse nuk do të mund të përmirësohet si do të mund të krijojmë një ligj të posaçëm i cili do të mbron demografinë edhe strukturën demografike si në adiministratën publike ashtu edhe në përputhshmëri me demografinë në shtet. Por, gjithsesi nuk guxojmë ta lëmë pa asnjë instrument, duke marrë parasysh mentalitetin ballkanik, do të ketë një keqpërdorim masiv nëse nuk do të kemi ndonjë element matës brenda.

Portalb: Cili është plani i MSHIA-së, për ngritjen e përdorimit të Platformës së Interoperabilitetit nga ana e institucioneve shtetërore, duke e pasur parasysh se kjo platformë me interes të madh për qytetarët, sipas të dhënave për vitin 2020 dhe 2022, mjaft pak është përdorur?

Azir Aliu: Këmbimi i informatave në interoperabilitet është detyrim ligjor. E tani, kur kthehemi, ja përsëri do të kthehem në balanser. E vëreni detyrimet ligjore edhe institucionet shtetërore jo çdoherë i marrim parasysh dhe funksionojnë në bazë të detyrimit ligjor që e kanë. Sot ne kemi institucione shtetërore që komunikojnë ndërmjet vete jashtë sistemit për interoperabilitet, kjo është shumë e rrezikshme në aspekt të transferit të të dhënave dhe shumë jokorrekte për qytetarët pasi që kërkon shumë më shumë kohë dhe qytetari pastaj është i hutuar nga një institucion të merr një dokument dhe të shkojë në një tjetër institucion të merr dokumentin tjetër.

Qasja e Ministrisë së Shoqërisë Informatike dhe Administratë është që në vitin 2024, përveç detyrimit ligjor që për fat të keq nuk respektohet edhe nga institucionet shtetërore do të jetë që ndryshimi i dy ligjeve që qytetarët të mos jenë të obliguar dy dokumente për një proces të fundit. Çka dua të them, nëse unë si qytetar më duhet një vërtetim për diçka dhe që të marrim këtë vërtetim mua më duhen dhe dy dokumente tjera nga dy institucione të ndryshme, ju si institucion do të jeni të obliguar nëpërmjet interoperabilitetin ju t’i agregoni nga këto institucione, jo unë të vrapoj nga një sportel në tjetër, që pastaj në fund të ditës t’ua sjelli juve si administrator dhe ju mua të më pajisni me një shërbim administrativ. Pra, në përmjet ndryshimit të ligjit ne do të bëjmë të pamundur komunikimin jashtë interoperabilitetit ndërmjet institucioneve dhe jam shumë i sigurt që qytetari do të shkojë në një sportel dhe do ta merr një dokument, pa pasur nevojë të çojë certifikatën e lindjes, një dokument nga punësimi, një dokument për adresën dhe datën e lindjes dhe kështu me radhë.

Pra, këto shërbime, këto dokumente, do të jenë të obliguara institucionet t’i agregojnë nga të gjitha institucionet tjera, pra nga Ministria e Punëve të Brendshme, nga puna që unë jam full-time i punësuar apo nga ndonjë zyrë tjetër. Pra në këtë qasje, besoj që do të jenë të obliguar institucionet të jenë pjesë e interoperabilitetit.

Çka bëjmë ne në aspektin teknik? Si Ministri për Shoqëri Informatike dhe Administratë ua lehtësojmë maksimum aspektin teknik të institucioneve që të kyçen në rrjetin për interoperabilitet, duke krijuar klientë shumë të thjeshtë dhe mund “user” të jenë që edhe në aspekt financiar të mos e ngarkojmë asnjë institucion që të bëhet pjesë e interoperabilitetit dhe tani me një pikë për klientë do të mund të lidhen më shumë institucione brenda. Do të jetë sfidë, për shkak të mentalitetit dhe qasjes që e kemi. Ne e kemi shumë më lehtë që të komunikojmë bashkë nëpërmjet g-mailit sesa nëpërmjet emailit oficial që e kemi dhe më lehtë e kemi që ta dërgojmë me usb se sa ta fusim në pjesën e interobit brenda dhe ju nga ana tjetër si institucion ta merrni informatën e duhur. Por, paralelisht do t’i bëjmë këto punë, duke i lidhur edhe njëherë edhe shërbimet e portalit nacional për shërbime digjitale dhe besoj në fund do të krijohet një mundësi dhe do të anashkalohen këto, të gjithë këto tani për tani, le të themi keqpërdorime që institucionet edhe pse janë të detyruara me ligj nuk janë pjesë e interobit, apo janë, dhe nuk e shfrytëzojnë atë si të tillë.

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari