Pushtimi ushtarak rus, jo grusht shteti i supozuar i SHBA-ve gjatë vitit 2014, çoi në rritjen e numrit të të vdekurve në Ukrainë
SHBA-të nuk realizuan grusht shteti në Ukrainë në vitin 2014 dhe nuk janë fajtor për shpopullimin e Ukrainës, siç dëshiron të tregojë postimi që po analizojmë. Është e vërtetë që Ukraina ka përqindjen më të lartë të vdekjeve dhe lindjen më të ulët në vitin e fundit, por kjo, siç tregojnë analizat e institucioneve zyrtare të Ukrainës, është për shkak të pushtimit rus, jo Amerikës. Në dy vitet e fundit, vdekshmëria është rritur veçanërisht në rajonet që janë në vijën e frontit dhe që janë objektiva të shpeshta të sulmeve ruse.
Ne po analizojmë një postim në Facebook që pretendon se Amerika organizoi një grusht shteti në Ukrainë në vitin 2014 dhe që atëherë ka qenë përgjegjëse për shpopullimin e vendit.
Nëse shpopullimi i Ukrainës ishte qëllimi kryesor i grushtit të shtetit të regjimit amerikan në Ukrainë në vitin 2014, atëherë sigurisht që ia dolën. Ukraina është e para për sa i përket shkallës së vdekshmërisë dhe e fundit për sa i përket lindshmërisë në të gjithë botën. Morbide, thuhet në postim.
Vala e demonstratave, mosbindjes civile, trazirave dhe përleshjeve të armatosura të njohura si Euromaidan shpërtheu natën e 21 nëntorit 2013, kur qytetarët ukrainas filluan të protestojnë në Kiev. Shkak i protestave ishte vendimi i një dite më parë i qeverisë ukrainase për të pezulluar përgatitjet për nënshkrimin e Marrëveshjes së Asociimit dhe Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë me Bashkimin Evropian. Më 30 nëntor, forcat qeveritare ushtruan dhunë ndaj protestuesve, gjë që bëri që protestat të merrnin vrull dhe mbi 1.5 milionë protestues iu bashkuan atyre.
Më 30 mars 2012, BE dhe Ukraina nënshkruan Marrëveshjen e Asociimit. Por marrëveshja nuk u ratifikua, pasi Ukraina u udhëzua të punonte për përmirësimin e demokracisë dhe sundimit të ligjit në vend.
Më 21 nëntor 2013, qeveria ukrainase pezulloi me dekret përgatitjet për nënshkrimin e Marrëveshjes së Asociimit. Arsyeja zyrtare për këtë lëvizje ishte se Ukraina pësoi një rënie të prodhimit industrial në muajt e mëparshëm. Qeveria e Ukrainës pretendoi se do të vazhdonte me përgatitjen e marrëveshjes kur humbjet nga rënia e prodhimit industrial të kompensohen nga tregu evropian.
Presidenti i atëhershëm i Ukrainës, Viktor Janukoviç mori pjesë në Samitin e BE-së të mbajtur më 28-29 nëntor 2013 në Vilnius të Lituanisë, ku ishte dashur të nënshkruhet Marrëveshja e Asociimit dhe Tregtisë, por marrëveshja nuk u nënshkrua.
Një numër i madh i mediave botërore dhe institucioneve dhe organizatave ndërkombëtare i paraqesin ngjarjet e Euromaidanit si rebelimin më të madh pro-evropian në historinë e Ukrainës.
Sipas historianit të Lviv Jaroslav Hritsak, kjo përfaqësonte:
Një revolucion i brezit që mund të quhet modernist për pavarësinë e Ukrainës, një revolucion i të rinjve shumë të arsimuar, njerëzve që janë aktivë në rrjetet sociale, që janë celularë dhe 90 për qind kanë një diplomë fakulteti, por nuk kanë të ardhme.
Perëndimi nuk bëri një grusht shteti në vitin 2014 dhe as nuk organizoi protestat. Demonstratat që filluan në Kiev në nëntor 2013 ishin rezultat i zhgënjimit të ukrainasve me presidentin e atëhershëm Yanukovych, pra vendimi i tij në minutën e fundit për të ndryshuar kursin dhe për të mos nënshkruar Marrëveshjen e Asociimit midis Ukrainës dhe BE-së pas shtatë vitesh negociatash. Presioni rus ndaloi përparimin e afrimit të Ukrainës me BE-në.
Ajo që po ndodh tani në Ukrainë nuk ka të bëjë me ndonjë grusht shteti nga Perëndimi, por është për faktin se Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt të vitit 2022 për të kapur pjesë të tjera të territorit të saj.
Publikimi më tej, duke iu referuar një raporti të CIA-s, thekson se në Ukrainë po kryhet shpopullimi, se ky vend ka numrin e parë të vdekjeve dhe numrin e fundit të lindjeve në të gjithë botën dhe për këtë fajëson Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Por analizat thonë të kundërtën, se për zvogëlimin e popullatës fajin e ka pushtimi ushtarak rus, jo Amerika.
Përkatësisht, është e vërtetë se Ukraina ka shkallën më të lartë të vdekjeve dhe lindjen më të ulët në botë dhe kjo thuhet në raportin e Agjencisë Qendrore të Inteligjencës Amerikane (CIA), transmeton Kyiv Post. Raporti tregon se shkalla e vdekjeve në Ukrainë është 18.6 për mijë njerëz, që është më e larta në botë. Lituania renditet e dyta për nga vdekshmëria me 15.02 për mijë, e ndjekur nga Serbia me 14.9. Rusia është në vendin e nëntë me 14 vdekje për një mijë njerëz.
Për më tepër, raporti i CIA-s zbulon se Ukraina ka shkallën më të ulët të lindjeve në nivel global, me vetëm gjashtë lindje për një mijë njerëz, duke e vendosur vendin në fund të renditjes (vendi i 228-të). Për krahasim, lindshmëria më e lartë është regjistruar në vendet afrikane, dhe në krye të listës është Nigeri me 46.6 lindje për një mijë qytetarë.
Sipas Opendatabot, duke cituar të dhëna nga Ministria e Drejtësisë së Ukrainës, 87,655 fëmijë kanë lindur në gjysmën e parë të 2024 – një rënie prej 9% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Në të kundërt, 250,972 vdekje u regjistruan në të njëjtën periudhë.
Shkalla e lindjeve këtë vit është ulur 1.5 herë në krahasim me nivelet e para pushtimit: 87,655 fëmijë në 2024, krahasuar me 132,595 në 2021, thuhet në raport.
Shkalla e lindjeve mbetet jashtëzakonisht e ulët në rajonet e vijës së parë: vetëm 221 fëmijë kanë lindur në rajonin Kherson dhe 702 në Donetsk. Përkatësisht, në rajonin e Luganskut nuk është regjistruar asnjë foshnjë në gjysmën e parë të vitit.
Sipas agjencisë shtetërore të lajmeve Ukrinform, duke cituar Ministrinë e Shëndetësisë, lindshmëria në Ukrainë ka rënë me rreth 7% çdo vit që nga viti 2013 dhe pushtimi i plotë rus e ka përkeqësuar situatën.
Në vitin 2023, lindnin mesatarisht 16,100 foshnja në muaj. Para pushtimit të plotë, lindjet mujore luhateshin midis 21,000 dhe 23,000, tha ministria, raporton Kyiv Post.
Më së shumti vdekje midis janarit dhe qershorit 2024 u regjistruan në Dnipropetrovsk Oblast (26,374), në verilindje të Kharkiv Oblast (17,999) dhe në jug të Odesa Oblast (16,085). Të tre rajonet janë me popullsi të dendur dhe kryeqytetet e tyre janë ndër më të mëdhenjtë në Ukrainë, megjithëse ato gjithashtu vuajnë nga sulmet e rregullta ruse, raporton Kyiv Independent, duke cituar të dhënat e Opendatabot.
Emigrimi dhe refugjatët janë një tjetër faktor kyç që thellon krizën demografike në Ukrainë. Mbi 6 milionë ukrainas mbetën jashtë vendit pasi u larguan nga vendi si rezultat i agresionit masiv ushtarak rus. Rreth 700,000 njerëz të tjerë pritet të largohen nga Ukraina në 2024-2025, shton Kyiv Independent.
Nga e gjithë kjo mund të konkludojmë se SHBA nuk ka kryer grusht shteti në Ukrainë në vitin 2014 dhe nuk ka faj për shpopullimin e Ukrainës, siç dëshiron të tregojë postimi që po analizojmë. Është e vërtetë që Ukraina ka përqindjen më të lartë të vdekjeve dhe lindjen më të ulët në vitin e fundit, por kjo, siç tregojnë analizat e institucioneve zyrtare të Ukrainës, është për shkak të pushtimit rus, jo Amerikës. Në dy vitet e fundit, vdekshmëria është rritur veçanërisht në rajonet që janë në vijën e frontit dhe që janë objektiva të shpeshta të sulmeve ruse.
Prandaj, vlerësojmë se postimi është pjesërisht i pavërtetë.
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari
