Propaganda ruse në Maqedoni pas referendumit deri në anëtarësimin në NATO

Kjo analizë dokumenton propagandën ruse pas referendumit konsultativ për Marrëveshjen e Prespës në vitin 2018, trazirat në partitë politike VMRO-DPMNE dhe “Maqedonia e Bashkuar” për shkak të ndikimit rus para ndryshimeve kushtetuese, dezinformatave ruse dhe reagimeve të tjera nervoze pas ndryshimeve kushtetuese dhe zhgënjimi i nacionalistëve maqedonas nga njohja e Rusisë e emrit të ri kushtetues të Maqedonisë së Veriut në vitin 2019

 

Shkruan: Zharko Trajanoski, analist mediatik

 

Propaganda ruse pas referendumit konsultativ për Marrëveshjen e Prespës

Propaganda zyrtare dhe jozyrtare ruse pas referendumit të pasuksesshëm konsultativ për Marrëveshjen e Prespës ishte në harmoni me tezat manipuluese të VMRO-DPMNE-së dhe kampit “Maqedonia Bojkoton”, të cilët në festimin e referendumit të dështuar, shpallën të pavlefshme marrëveshjen Dimitrov-Kotsias. Propagandistja më radikale ruse Mirka Velinovska, pas referendumit e shpalli të vdekur Marrëveshjen e Prespës dhe në një publikim të buletinit partiak të veteranëve të VMRO-DPMNE-së pohoi se:

Më 30 shtator populli maqedonas në vend dhe diaspora përmes BOJKOTIT hodhi poshtë ultimatumin e Prespës, por edhe anëtarësimin në NATO, gjegjësisht në BE.

Lideri i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski shpalli fitoren e atyre që nuk votuan, në mënyrë manipulative pretendoi se 1.2 milionë qytetarë janë kundër ndryshimit të emrit, dhe se referendumi ka qenë i pasuksesshëm, qytetarët i kanë thënë “jo” Marrëveshjes me Greqinë. Edhe VMRO-DPMNE po ashtu pohoi se “Kapitullimi i Prespës është refuzuar nga populli” dhe se të gjitha institucionet “nuk duhet të shkelin vullnetin e mbi 1.200.000 votuesve që i dhanë fund kësaj Marrëveshje“.

Pas referendumit në Maqedoni, “New York Times” raportoi se rezultatet e referendumit ishin “jashtëzakonisht jo bindëse”, gjë që bëri që të dyja palët të pretendonin fitoren, megjithëse Guardian pretendoi se “rezultati i referendumit të Maqedonisë është një fitore tjetër për Rusinë” për shkak të rritjes së ndikimit të propagandës ruse. Revista propagandistike “Katehon”, e cila në vitin 2016 publikoi teoritë konspirative për shkatërrimin e Maqedonisë dhe pas referendumit të vitit 2018 vazhdoi të publikonte parashikime të frikshme për destabilizimin, duke bërë krahasime të dhunshme mes Maqedonisë dhe Ukrainës.

Kremlini zyrtar, ndërkohë, pretendoi se ishte i shqetësuar për “sundimin e ligjit”. Ngjashëm si Mickoski, ambasadori rus në një intervistë për “Sputnik” theksoi faktin se referendumi është i pavlefshëm dhe se “shumica dërrmuese, gati dy të tretat e qytetarëve” nuk e kanë përkrahur marrëveshjen e Prespës.

Bazdnikin theksoi se “votuesit maqedonas nuk kanë dalë, sepse janë kundër vendimit të imponuar nga jashtë” dhe nuk besonte se pas referendumit të dështuar Maqedonia do të anëtarësohet në NATO. Zakharova, nga ana tjetër, kishte në shënjestër shtetet perëndimore që e “shoallën” referendumin në Maqedoni të suksesshëm, duke thënë se për ta “pozicioni i mbi 63% të popullsisë nuk do të thotë asgjë” (përfshi edhe mospranimin e presidentit Ivanov).

 

#Захарова: Според логиката на западните земји кои го “прогласија” референдумот во #Македонија за успешен, ставот на над 63% од населението не значи ништо. Ваквото западно разбирање на демократијата е цинично и лицемерно https://t.co/0c769NcU4b pic.twitter.com/0TEF9cR27q

— Посольство России МК (@Russian_Emb_MKD) October 4, 2018

Megjithatë, “analizat e tilla matematikore”, të cilat mbështeteshin në “pothuajse dy të tretat” e qytetarëve që nuk votuan, bien në sferën e “propagandës matematikore” antidemokratike. Edhe pas zgjedhjeve me pjesëmarrje të ulët, pothuajse çdo parti mund të pretendojë të jetë fituese nëse përvetëson ata që nuk votojnë. Tezat propagandistike të Bazdnikinit, Mickoskit dhe VMRO-DPMNE-së se “1.200.000 votues i dhanë fund kësaj Marrëveshje” do të mund të kishin një bazë vetëm nëse ata votues do të dilnin në Referendum dhe do të votonin kundër. Shifra prej gati 610,000 votuesish që mbështetën Marrëveshjen e Prespës tejkalon 50 për qind të 1.2 milionë votuesve – prag që nuk u arrit as në Referendumin e 1991 dhe as në asnjë zgjedhje parlamentare deri më tani. Siç theksoi një analist i afërt me VMRO-DPMNE-në, gjatë një referendumi konsultativ “bojkoti ishte zgjidhja më e keqe e mundshme për kundërshtarët e Marrëveshjes së Prespës”.

Pas referendumit, Zaev iu referua “shumicës dërrmuese të atyre që votuan” dhe tha se “vullneti i atyre që votuan duhet të përkthehet në aktivitet politik në legjislativ” (Zaev: ose vendim në parlament ose zgjedhje të parakohshme). Edhe përfaqësuesi i BE-së konkludoi se “me votë shumë domethënëse “Po”, ka mbështetje të gjerë për Marrëveshjen e Prespës dhe rrugën euroatlantike të vendit”.

Stoltenberg u vu në shënjestër nga “Cargrad TV” si një “jezuit i vogël” pas “tweetit” në të cilin ai përshëndeti votën “Po” në referendum dhe tha se “dera e NATO-s është e hapur, por se duhet të gjitha procedurat kombëtare të kryhen”. Përfaqësuesit e NATO-s dhe BE-së, Stoltenberg dhe Tusk dërguan mesazh të përbashkët se “tashmë u takon politikanëve në Shkup të vendosin për rrugën përpara” dhe i inkurajuan ata të shfrytëzojnë “mundësinë historike”. Reagimi i Moskës ishte se “qëllimi i dukshëm i vendeve perëndimore është që me çdo kusht ta sjellin Maqedoninë në NATO“, duke mohuar ndikimin rus gjatë referendumit.

 

Trazira në VMRO-DPMNE dhe përçarje në “Maqedonia e Bashkuar” për shkak të ndikimit rus

Indikacionet e rritjes së ndikimit rus dhe Shkupit si “fortesë e re ruse“, si dhe “lëkundjes së dukshme të ndikimit rus në rajon“, nuk ishin mjaft bindëse për ambasadorin maqedonas në Rusi, i cili pretendoi se “nuk ka as provë më të vogël, që Rusia ndërhyri në referendumin për emrin”.

Megjithatë, dëshmi për ndërhyrjen ruse u dhanë edhe nga anëtarët e partive që bojkotuan ose abstenuan gjatë referendumit. Aktivistët e rinj të VMRO-DPMNE dhanë dorëheqje, duke akuzuar partinë e tyre se “shërbente si platformë për përhapjen e ndikimit rus“. Edhe akuzat e ndërsjella të liderëve të partisë pro-ruse “Maqedonia e Bashkuar”, treguan jo vetëm pakënaqësi partiake me rezultatet e referendumit të dështuar formalisht, por edhe ndikimin rus. Vlahov Micov akuzoi “njeriun e Moskës” Baçev si “rusofil të rremë” dhe pretendoi se partia e tij “Maqedonia e Bashkuar” është krijuar dhe financuar nga ambasada amerikane. Edhe Baçev edhe “Maqedonia e Bahkuar” nuk ia lanë borxh anëtarit të përjashtuar. “Maqedonia e Bashkuar” njoftoi se Vlahov-Micov ishte bindës se tanket ruse do të vinin dhe do të fillonin Luftën e Tretë Botërore, ndërsa Baçev në një paraqitje televizive të ftuar në një nga debatet më të ndjekura pohoi se Vlahov Micov “vazhdon bashkëpunimin me shërbimet tona”, përvetësoi para, kompromentoi idenë e bashkëpunimit dhe aleancës me Rusinë: “ai gënjeu popullin, këtu, se tanket ruse, avionët rusë janë tashmë në Beograd, gati në Danub, do të vijnë në Maqedoni, do të bëjnë pushtim”.

Në të njëjtin emision, duke u angazhuar “Për Maqedoninë Euroaziatike”, Baçevi mbolli urrejtje kundër politikanëve evropianë, duke i quajtur “gej dhe lezbike” dhe pretendoi se vendi ishte sulmuar nga “shqiptarët” (Baçev edhe më parë kishte nxitur urrejtje duke thënë se “partitë shqiptare në shtet tashmë kanë filluar të thonë hapur se do të ketë luftë”). Pas deklaratave të tilla nxitëse, të cilat ishin në përputhje me propagandën ruse që nxiste narrativa për Maqedoninë, TV Kanal 5 doli me ndjesë të veçantë për fyerjet e Baçevit ndaj politikanëve evropianë (Baçev keqpërdori TV Kanal 5), duke treguar se ai nuk do të ftohet më si mysafir.

 

Përçarja në VMRO-DPMNE dhe votimi i ndryshimeve kushtetuese

Pas referendumit, ashtu sikur Rusia zyrtare, edhe VMRO-DPMNE u përpoq të zhvillojë fushatë manipuluese kundër qeverisë dhe Marrëveshjes së Prespës, duke përvetësuar votat e atyre që nuk dolën, bojkotuan apo “abstenuan”. Mickoski në një letër të hapur akuzoi se “duke mos hequr dorë nga marrëveshja e dëmshme, Zaev nuk e respekton vullnetin e qytetarëve dhe në mesazhin e referendumit thuhet se marrëveshja është refuzuar.” LSDM-ja u përgjigj se Mickoski dëshiron t’i mundësojë amnisti Nikolla Gruevskit, ndërsa “Maqedonia të heqë dorë nga NATO dhe BE” si interesa kryesore strategjike. Një përfaqësues i lartë i Shteteve të Bashkuara i dërgoi mesazh edhe Mickoskit (Mitchell deri te Mickoski: Jepini deputetëve hapësirë ​​të vendosin se si do të votojnë për ndryshimet kushtetuese), por Mickoski u përgjigj se Marrëveshja e Prespës “është e PAPRANUESHME për VMRO-DPMNE-në dhe shumicën e qytetarëve të Republikës së Maqedonisë, që në fakt u tregua në referendumin e kaluar”. Disa kolumnistë pro-rusë e përdorën këtë letërkëmbim për t’i thënë Përfaqësueses së Lartë të SHBA-së “fuck off” dhe Ministria e Jashtme ruse e vlerësoi letrën e Mitchell-it si ndërhyrje të rëndë, duke theksuar se qëllimi ishte futja e Maqedonisë në NATO me çdo kusht.

Me vendimin që të qëndrojë në anën e kampit pro-rus për të bojkotuar referendumin, VMRO-DPMNE sërish e faktorizoi rolin e Rusisë në Ballkan, njësoj si gjatë krizës politike në Maqedoni në vitet 2015-2017. Referendumi formalisht i pasuksesshëm ishte një mundësi e madhe për Rusinë, e inkurajuar nga komunikimet strategjike, për të nënçmuar përsëri Perëndimin, duke përdorur Maqedoninë, më konkretisht “Marrëveshjen e Prespës” mbështetur nga BE-NATO dhe gati 610.000 qytetarë. Edhe pse votat “PO” në referendum tejkaluan fitoret më të mira zgjedhore të VMRO-DPMNE-së dhe LSDM-së, Ministria e Jashtme ruse interpretoi se “votuesit maqedonas preferuan të bojkotojnë”, se “dy të tretat e popullsisë maqedonase nuk e mbështetën Marrëveshjen e Prespës”, por edhe se Rusia, si anëtare e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, do të ishte shprehur kur marrëveshja të shqyrtohej nga Këshilli i Sigurimit. Ambasadori i ri rus në Maqedoni në takimin me presidentin theksoi se Maqedonia po përjeton një “moment kyç në historinë e saj”, nga i cili varet e ardhmja e vendit.

Por, dy të tretat e deputetëve më 19 tetor 2018 konfirmuan se Marrëveshja e Prespës është e gjallë, duke votuar nisjen e procesit të ndryshimeve kushtetuese. Votuan edhe deputetët e koalicionit VMRO-DPMNE, të cilët menjëherë u përjashtuan nga partia dhe u denoncuan si “tradhtarë” nga portalet proruso-hungareze të afërta me VMRO-DPMNE-në. “Vullnetin e referendumit e shkelën dy të tretat e deputetëve, por edhe tetë të opozitës që dolën kundër vullnetit të popullit”, manipuloi sërish me numra Mickoski. Ministria e Jashtme ruse akuzoi sërish Shtetet e Bashkuara se udhëheqin procesin në Kuvend, duke manipuluar me teza të ngjashme si VMRO-DPMNE, se dy të tretat e ligjvënësve injoruan paturpësisht mendimin e “dy të tretave të qytetarëve maqedonas që refuzuan të mbështesin Marrëveshjen e Prespës”. Mirëpo, manipulime të tilla matematiko-propagande i zbuluan edhe zyrtarët e përjashtuar të VMRO-DPMNE-së, të cilët publikisht e pyetën Mickoskin se pse nuk i bën thirrje popullit të votojë “kundër” në referendum, nëse vërtet shumica e qytetarëve të Maqedonisë janë kundër marrëveshjes me Greqinë.

Në nëntor 2018, afera kryesore politike ishte arratisja e bujshme e Gruevskit në Budapest pasi u përball me dënim me burg për korrupsion, për të cilin “Cargrad TV” pretendoi se ishte pasojë e persekutimit të tij për simpatitë me Serbinë dhe Rusinë. Pak muaj më vonë, Gruevski nga Budapesti tha se fillimisht nuk ishte për bojkotimin e referendumit, por për votë “kundër” marrëveshjes së Prespës.

Në fund të vitit 2018, Rusia po përpiqej të përfitonte sa më shumë nga mospranimi i Marrëveshjes së Prespës nga Mickoski, gjë që çoi në një ndarje partiake në VMRO-DPMNE. Lavrov disa herë ka përforcuar akuzat për “ndërhyrje të rëndë dhe sistematike të Shteteve të Bashkuara dhe BE-së në punët e brendshme të Maqedonisë” gjatë votimit për ndryshimet kushtetuese, me qëllim “përfshirjen e Shkupit me forcë në NATO”. Tetë deputetët e VMRO-DPMNE-së që i përkrahën ndryshimet kushtetuese deklaruan kategorikisht se vendimin e kanë marrë me vullnet të lirë dhe sipas bindjeve të tyre (Lavrov është demantuar nga deputetët e opozitës që votuan për ndryshimet kushtetuese).

Gjeopolitikët pro-ruse u përpoqën të portretizonin ndryshimet kushtetuese si një proces gjenocidal, ndërsa “riemërtimin dhe fshirjen e Maqedonisë” si një “akt anti-zot” për të ndihmuar “satanin të krijojë një mbretëri anti-zot“.

Në dhjetor, një zyrtar i lartë amerikan dërgoi mesazh në Shkup se “ne nuk jemi të befasuar nga ndikimi rus në rrugën që ka zgjedhur Maqedonia” (Sallivan: Rusia dëshiron të minojë Marrëveshjen e Prespës, siç ndërhyri në zgjedhjet në SHBA). Ministria e Jashtme ruse përsëriti reagimin e saj të fortë dhe akuzat për “retorikë të paprovuar anti-ruse”, e cila në një portal pro-rus të financuar nga Hungaria u interpretua si “rusët gjëmuan“. Propagandistët pro-rusë në Maqedoni premtuan se në vitin e ri 2019 do të punojnë për “anulimin e Marrëveshjes së Prespës”, ​​“ndërprerjen e negociatave me BE-në”, “ndërprerjen e negociatave me kriminelët e NATO-s” dhe “kthimin e Maqedonisë te maqedonasit”.

 

Dezinformata ruse dhe reagime të tjera nervoze pas ndryshimeve kushtetuese

Pasi Kuvendi i miratoi ndryshimet kushtetuese në fillim të vitit 2019 me 81 vota “për” Republikën e Maqedonisë së Veriut, në mediat ballkanike u shpërndanë dezinformata frikësuese dhe sensacionaliste – PRESIDENTI NËN KËRCËNIM ME PUÇ?: Zaev do ta arrestojë Ivanovin, në Maqedoni përgatitet grusht-shteti. Dhe kjo nuk ishte e vetmja dezinformatë që tentoi ta përhapte propagandisti rus Dugin, i cili në vitin 2018 veproi aktivisht në Maqedoni për të penguar marrëveshje me Greqinë dhe për të satanizuar Perëndimin. Në të njëjtin muaj, Dugin shpërndau në profilin e tij dezinformatën e “Infomax” se “AUSTRIA DO TA BLOKOJË MARRËVESHJEN ZAEV-CIPRAS“, ndërsa më parë shpërndau dezinformata se “shqiptarët po përgatiten për përplasje, madje se edhe mobilizojnë pjesëtarët e tyre në Maqedoni“. Ministria e Punëve të Brendshme mohoi deklarata të tilla si “dezinformata tipike dhe propagandë, të cilat dëmtojnë marrëdhëniet e ndërsjella dhe sigurinë në rajon” (Likova nën sulmin e propagandës serbo-ruse). Propagandistët rusë manipuluan gjithashtu se për shkak të NATO-s, “shteti i Maqedonisë është zhdukur zyrtarisht nga harta politike e botës”, se “shteti i Maqedonisë zyrtarisht ka pushuar së ekzistuari, Maqedonia e Veriut është shfaqur në vend të saj“, si krijim i përkohshëm që ishte i “dënuar me dështim”.

Pas votimit të ndryshimeve kushtetuese që legalizuan Marrëveshjen e Prespës, vijoi edhe komenti i pritur i Ministrisë së Jashtme ruse, e cila sërish tha se “çështja duhet të shqyrtohet në Këshillin e Sigurimit të OKB-së në përputhje me nenin 3 të Rezolutës 845 të Këshillit të Sigurimit” (gjë që nuk ndodhi), si dhe të reagimi i ashpër i Ministrisë së Jashtme greke e cila akuzoi Rusinë për ndërhyrje në punët e brendshme.

Zëvendësministri i Jashtëm Grushko i është bashkuar ortekut të deklaratave të zyrtarëve rusë pas ndryshimeve kushtetuese. Grushko, i cili kishte paralajmëruar më parë ndarje në Maqedoni, theksoi në atë kohë se “për çështjet brenda kompetencës së Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Rusia do të shprehë mendimin e saj”, dhe më vonë konstatoi se “politika e NATO-s për të zgjeruar kontrollin me çdo kusht çon vetëm në tensione të rritura”. Pas Grushkos u paraqit edhe shefi i tij Lavrov, i cili mori pyetje specifike për të sqaruar procedurën e përmendur në OKB dhe nëse kjo do të thotë ndërhyrje në Marrëveshjen e Prespës, e cila përkoi me thirrjen e një organizate emigrantësh që Rusia dhe Kina të vendosin veto ndaj çdo ndryshimi në të gjuhës dhe identitetit maqedonas. Rusofilët nacionalistë në Maqedoni u habitën kur Lavrov u përgjigj se “Ne nuk jemi kundër emrit që u shfaq dhe u publikua përfundimisht. Në vend të kësaj ne shtrojmë pyetje: a është legjitim ky proces…”, ndërsa shprehi mosmarrëveshje me ”ata që thonë se Rusia nuk ka vend në Ballkan” (Mogherini). Sipas një analisti, Lavrov bëri një “kthesë të mprehtë” për të ruajtur imazhin e Rusisë pasi u bë e qartë se Maqedonia e Veriut nuk mund të pengohej të anëtarësohej në NATO.

Edhe shefi i Lavrovit, Vladimir Putin, përdori gjithashtu Marrëveshjen e Prespës si objektiv për shpifje propagandistike ndaj Perëndimit, gjatë një vizite në Beograd ku promovoi Bashkimin Ekonomik Euroaziatik. I pyetur nga një gazetar i “Veçernje Novosti” se si do t’i komentonte deklaratat e politikanëve perëndimorë se Rusia është faktor destabilizues në Ballkan, Putin akuzoi Perëndimin për destabilizimin e Ballkanit dhe kërkimin e dominimit. Po ashtu, Putin e sulmoi Marrëveshjen e Prespës me dezinformata, duke akuzuar se ndryshimet kushtetuese janë rishikim i themeleve të identitetit kombëtar maqedonas dhe se është injoruar vullneti i votuesve maqedonas për ndryshimin e emrit të vendit. Por, një ish-ministër i Jashtëm maqedonas, duke komentuar ofensivën nervoze politike të Moskës, kujtoi se vullneti i qytetarëve maqedonas për anëtarësim në NATO nuk është diçka e re, por “u shpreh 27 vjet më parë”. Duke komentuar akuzat e Putinit, analisti Ivan Krastev tha se Rusia kishte nuhatur cenueshmërinë kritike të pozicioneve në Ballkanin Perëndimor dhe se Rusia nuk ishte thjesht një prishëse e festave: “Moska dëshiron të zëvendësojë Bashkimin Evropian si ndërmjetës në zgjidhjen e konflikteve rajonale“.

Sapo edhe Greqia ratifikoi Marrëveshjen e Prespës (e cila u konsiderua si fitore e Perëndimit kundër ndikimit rus), më 6 shkurt 2019, ambasadorët e NATO-s nënshkruan protokollin e anëtarësimit. Ishte tashmë e qartë se Maqedonia e Veriut do të anëtarësohej në NATO, pavarësisht kundërshtimit rus. Moska reagoi me manipulime propagandistike nervoze në përpjekje për të mbjellë farën e përçarjes me Kosovën. Në një intervistë me TASS më 9 shkurt 2019, ambasadori Bazdnikin arsyetoi qëndrimin e Rusisë, duke manipuluar sërish se “pothuajse dy të tretat e popullsisë bojkotuan referendumin e 30 shtatorit 2018“, edhe pse votat PËR ishin mbi 50% nga pjesëmarrja e deritanishme në të gjitha referendumet dhe zgjedhjet parlamentare. Bazdnikin, ashtu si Lavrov, akuzoi për fushatë rusofobike dhe theksoi se nuk ka dhe nuk mund të kishte asnjë “provë” të ndërhyrjes ruse në punët e brendshme, pasi “maca nuk mund të gjendet në një dhomë të errët, nëse nuk gjindet në të“.

Por, shpesh macja nuk mund të gjendet në dhomën e errët edhe kur është atje, nëse synimi i saj është të mbetet i fshehur, siç ishte ndikimi subversiv rus në Maqedoni nga 2015-2019. Siç e kemi parë në analizën e deritanishme, deklaratat zyrtare të Ministrisë së Jashtme ruse dhe Kremlinit ishin vetëm maja e ajsbergut, e përbërë nga aktorë të shumtë propagandë-politike rajonalë dhe lokalë, të cilët u përpoqën të krijonin pengesa të pakapërcyeshme në procesin e anëtarësimit në NATO. Këtu nuk po i referohemi vetëm taktikave subversive ruse të ndikimit përmes kanaleve propagandistike (siç është Sputnik Serbia ose Russia Beyond Maqedoni) dhe përmes partive politike pro-ruse, ekspertëve, gazetarëve, mediave lokale apo kolumnistëve. Nuk po i referohemi vetëm fushatave dezinformuese në një sërë faqesh, grupesh dhe profilesh anonime në rrjetet sociale, por edhe shakaxhinjve rusë, revistave të mjekësisë alternative ruse, motoçiklistëve dhe grupeve të tifozëve pro-rusë, si dhe një pjese të diasporës që është vënë në shërbim të Moskës, duke ndërtuar një kult të Putinit me videomontazhe apo kompozime muzikore që për vite me radhë thirrnin “Putin vojvoda” për të shpëtuar Maqedoninë nga BE dhe NATO. I kemi parasysh edhe intelektualët nacionalistë maqedonas, të cilët me letra, peticione, manifeste dhe proklamata morën pjesë në procesin e shpalljes së “tradhtarëve”, nxitën urrejtje ndaj “severjanëve” dhe “severjanistanit” dhe akuzuan pa bazë për “gjenocid identitar“.

 

Nacionalistët maqedonas të zhgënjyer nga njohja ruse e Maqedonisë së Veriut

Kuptohet, obstruksionizmi rus dhe përpjekja për të sabotuar anëtarësimin e Maqedonisë në NATO ishte në funksion të konfrontimit me BE-në dhe SHBA-në në Ballkan, evjo për shkak të shqetësimit autentik për nacionalistët maqedonas pro-rusë që u përpoqën të bojkotojnë dhe bllokojnë procesin e anëtarësimit në NATO me fushata të reja dhe dezinformata. Kjo u bë e qartë menjëherë pas dështimit të fushatave të tilla, Ministria e Jashtme ruse njoftoi njohjen e emrit të ri, ndonëse Rusia më herët kishte paralajmëruar se Marrëveshja e Prespës duhet të shqyrtohet në Këshillin e Sigurimit të OKB-së. Pasi ambasadori Bazdnikin i dorëzoi Zaevit një dokument me të cilin Rusia e njeh Maqedoninë e Veriut, postimi i Ministrisë së Jashtme ruse në Twitter u sulmua me akuza nga kampi i “bojkotit” se “autoritetet ruse kanë qenë në anën e Sorosit dhe kuazi-modës neoliberale“, se ata janë larguar mënjanë ndaj fashistëve dhe se Maqedonisë i kanë “futur thikë pas shpine”.

Tweet-i i ambasadës ruse, duke mohuar deklaratat e mëparshme popullore për papranueshmërinë e ndryshimit të emrit kushtetues, u sulmua nga një numër komentuesish zhgënjyes nacionalistë, të cilët e akuzuan atë për tradhti dhe turp. Madje edhe propagandisti i njohur rus, pjesë e zyrës së Sputnik në Shtetet e Bashkuara, e përshkroi këtë veprim si një “zhgënjim të madh” dhe pranimin e një “zgjidhje për nazi-fashizmin perëndimor”. Pasi për rusofilët “VMRO-DPMNE u bë zhgënjimi më i madh në mesin e maqedonasve” pas votimit për ndryshimet kushtetuese, ata prisnin “hapa të mëtejshëm më seriozë nga Moska zyrtare në lidhje me procesin e përgjithshëm të ndryshimit të emrit“, dhe jo njohjen zyrtare të “Maqedonisë së Veriut”.

Si përgjigje ndaj komenteve të zemëruara se Rusia u kishte kthyer shpinën opsioneve politike pro-ruse në Maqedoni, kreu i partisë pro-ruse “Maqedonia e Bashkuar” tha se “Rusia nuk na ka goditur me thikë pas shpine!”. “Rusia respekton vendimet dhe politikat e vetë vendeve, ndërsa politika e kësaj qeverie është aleancë me NATO-n dhe BE-në”, theksoi Baçev, duke fajësuar “Ivanovin që iu lut Rusisë ta ngrinte këtë çështje në OKB, por nuk e bëri këtë”. Edhe ish-partneri politik i Baçevit, Vlahov Micov, gjithashtu u përpoq t’ua hidhte fajin politikanëve maqedonas: “kasta politike maqedonase tradhtoi dhe shiti interesat kombëtare maqedonase”, “prandaj edhe Rusia ishte një nga vendet e para që njohu idiotësinë e “Maqedonisë së Veriut“.

Edhe propagandistët rusë po përpiqeshin gjithashtu t’ua shpjegonin njohjen ruse të “Maqedonisë së Veriut” rusofilëve të cilët deri para pak muajsh ishin të bindur nga Moska se “Rusia e njohu Republikën e Maqedonisë nën emrin e saj kushtetues më shumë se 26 vjet më parë dhe nuk e ndryshon qëndrimin e saj“. Për shembull, propagandisti rus Koribko, i cili shkroi në tetor 2018 se “Pothuajse dy të tretat e votuesve maqedonas bojkotuan referendumin e mundimshëm për ndryshimin e emrit kushtetues”, në mars u përpoq të justifikonte njohjen e Rusisë për “Maqedoninë e Veriut” me “spekulime se Moska planifikon të marrë drejtimin në formësimin e “Ballkanit të Ri”. Koribko, i cili u prezantua si një “analist politik amerikan me bazë në Moskë”, vazhdoi të përhapte teori konspirative të frikshme për Maqedoninë, duke parashikuar kantonizimin, federalizimin dhe “ndarjen eventuale”, pas së cilës shteti i ndarë ose do të mbetej gjeopolitikisht i parëndësishëm ose do të aneksohej me Bullgarinë fqinje.

 

Ndikimi rus në njohjen e “Maqedonisë së Veriut”

Pas njohjes ruse të “Maqedonisë së Veriut”, u bë e qartë se ndikimi i propagandës ruse nuk arriti të shkaktojë destabilizimin politik dhe tensione ndëretnike. Pas zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020 (të fituara nga Koordinatori Kombëtar i NATO-s, Stevo Pendarovski) ranë në ujë të gjitha iluzionet (pro) të propagandës ruse se një shumicë dërrmuese e popullit ishte kundër NATO-s dhe Marrëveshjes së Prespës. Kandidati presidencial i mbështetur nga opozita ishte ish-ministrja e qeverisë së LSDM-së, prof. dr. Gordana Siljanovska nga UKIM, nënshkruese e shpalljes pro-ruse #BOJKOTOJ NDRYSHIMET KUSHTETUESE (e cila kërkonte “Anulimin e njëanshëm ligjor të të ashtuquajturës Marrëveshje të Prespës” dhe tashmë të refuzuar) dhe letrën e intelektualëve (të cilët thonin se “Marrëveshja e Prespës nuk premton paqe të qëndrueshme” dhe “Anëtarësimi në NATO nuk do të çojë në përparim social dhe ekonomik ose siguri për shtetin e vogël maqedonas”). Megjithatë, pasi shprehu besimin se Maqedonia do të anëtarësohej në NATO pas Marrëveshjes së Prespës dhe se emrin e ri do ta nënshkruante vetë (“emri është fakt juridik, jo vetëm real, do ta nënshkruaj edhe emrin e ri”), Siljanovska u bojkotua nga lëvizja “Bojkotoj” dhe partia proruse “Maqedonia e Bashkuar”, e cila i bëri thirrje popullit maqedonas që të mos dalë në zgjedhje.

Edhe pse rrjeti i propagandës pro-rus provokoi polarizim politik dhe social për Marrëveshjen e Prespës, megjithatë mungoi kthesa e dëshiruar politike në zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare të 2019-ës në 2020. Propaganda pro-ruse pjesërisht arriti të zbehte orientimin pro-perëndimor në vend dhe të kontaminojë sferën mediatike me dezinformata dhe gjuhë të urrejtjes në mes “tradhtarëve dhe patriotëve” (që u bë karakteristikë e diskursit politik edhe në zgjedhjet presidenciale, në zgjedhjet parlamentare të 2020 dhe në zgjedhjet lokale 2021).

Propaganda ruse vazhdoi të luante rolin e nxitjes së tensioneve ndëretnike dhe të “ndarjes së Maqedonisë”, duke shfrytëzuar ndarjet dhe konfliktet e brendshme për qëllimet e veta, duke mbrojtur “vëllazërinë pansllave” dhe “ortodokse” dhe duke promovuar Bashkimin Euroaziatik në Maqedoni. Për shembull, një javë pasi Emmanuel Macron vendosi veto ndaj datës për negociatat e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut me BE-në, i dërguari rus në BE i ftoi të dy vendet në Bashkimin Ekonomik Euroaziatik, i cili tregoi mirëkuptim më të madh ndaj tyre sesa BE-ja.

Por, ambiciet e Rusisë për të zgjeruar ndikimin e saj energjetik dhe politik në Ballkanin Perëndimor pas vonesës në integrimin në BE të Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë nuk ishin më të fokusuara në “anulimin” e Marrëveshjes së Prespës, e cila shihej si një punë e përfunduar. Sigurisht këtë e kanë kuptuar edhe politikanët e VMRO-DPMNE-së, të cilët luajtën patriotët që dënonin nënshkrimin dhe zbatimin e Marrëveshjes së Prespës, të cilët bojkotuan referendumin që e kërkuan vetë, të cilët brohorisnin “Kurrë e Veriut” gjatë dhe pas zgjedhjeve presidenciale, që në shkurt 2020 së bashku me anëtarët e partisë së tyre të cilësuar si “tradhtarë” bashkërisht të votojnë për ratifikimin e Marrëveshjes Veri-Atlantike – për anëtarësimin e “Maqedonisë së Veriut” në NATO.

(vazhdon)

 

 

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari