Narrativat mediatike për BE-në si një faktor për rritjen e ndikimit rus në Maqedoninë e Veriut

Kur vlerësohet ndikimi që e zhvendos Maqedoninë e Veriut nga procesi i shpallur i zhvillimit demokratik i cili synon pranimin e vlerave të Bashkimit Evropian (BE) dhe anëtarësimin në BE, nuk duhet të anashkalohet se si paraqitet pjesa e shteteve anëtare të BE-së në mediat maqedonase dhe si ndikojnë interpretimet mediatike dhe politike në perceptimin e vetë komunitetit si strukturë e veçantë në mesin e qytetarëve të Republikës së Maqedonisë së Veriut (RMV)

 

Shkruan: Prof. Mirjana Najçevska, eksperte për sundimin e ligjit dhe të drejtat e njeriut

Në pamje të parë kjo ka një nënkuptim absurd, megjithatë, mund të identifikohet si rezultat i përfaqësimit mediatik të qëndrimeve aktuale ose të perceptuara të shteteve anëtare individuale që devijojnë nga sistemi i përgjithshëm i vlerave të BE-së, pikëpamje reale ose në dukje kontradiktore të BE-së si strukturë, keqinterpretime (interpretime të gabuara ose keqdashëse) të qëndrimeve dhe veprimeve të caktuara të BE-së nga krijuesit e opinionit publik në RMV.

Narrativa dezinformuese dhe propagandistike që e paraqesin BE-në si të paqëndrueshme ose të pamoralshme, të dobët, të shkëputur, në prag të shpërbërjes, të pabesueshme etj, janë pjesë e strategjisë së strukturës aktuale qeverisëse në Rusi për të forcuar ndikimin rus dhe për të minuar proceset demokratike dhe integruese në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Ndikimi i neveritshëm i shteteve anëtare individuale

E vendosur si destinacion i dëshiruar përgjithësisht, BE-ja nuk duhet të perceptohet si një strukturë homogjene. Pavarësisht se në komunikimin e anëtarësimit, marrëdhëniet e Maqedonisë së Veriut ndërtohen në raport me strukturat e BE-së dhe jo me shtetet individuale, shtetet individuale anëtare të BE-së mund të kenë ndikim negativ dhe të dekurajojnë procesin e anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut.

Në kushtet kur shteti është nën presion të fortë nga ndikimi rus dhe kinez, të cilët përdorin të gjitha konfliktet e brendshme dhe grupimet partiake e shoqërore për të forcuar praninë e tyre dhe për të dekurajuar shtetin në BE, orientimi, performancat dhe qëndrimet e promovuara nga disa shtete anëtare të BE-së gjejnë terren pjellor dhe mund të përdoren për të minuar besimin e qytetarëve në procesin e anëtarësimit.

Një nga lojtarët më të avancuar në këtë drejtim është Hungaria.

 

Përdorimi mediatik i lajmeve dhe deklaratave nga Hungaria

Hungaria është një anëtare e BE-së që prej kohësh është identifikuar si një vend nën ndikim të fortë rus. Kështu, për shembull, Indeksi GLOBSEK për cenueshmërinë ndaj ndikimeve të huaja vë në dukje:

Krahasuar me vendet e tjera të BE-së në të cilat është hulumtuar indeksi i cenueshmërisë, Hungaria përballet me një cenueshmëri më të madhe ndaj ndikimit të huaj në disa sfera.

Problemi i ndikimit rus në Hungari është objekt i analizave dhe diskutimeve të gjera edhe në strukturat e BE-së, si ai i paraqitur në Parlamentin Evropian në tetor 2022:

Ndikimi i Kremlinit po bëhet më i dukshëm në shumë fronte në Hungari. Ajo ka pasoja afatgjata jo vetëm për politikën e jashtme të Hungarisë, por edhe për sigurinë e Bashkimit Evropian.

Këto dhe analiza të ngjashme arrijnë shumë pak tek publiku më i gjerë (edhe më i ngushtë – politik, profesional dhe shkencor) në Maqedoninë e Veriut. Në ndryshim nga kjo, shumë shpesh dhe pa analiza të veçanta, raportohen deklarata të zyrtarëve të lartë të Hungarisë, të cilat janë të drejtuara kundër politikave të përgjithshme të BE-së dhe që mbështesin një marrëdhënie miqësore ose të paktën bashkëpunim me qeverinë aktuale në Rusi.

Fakti që është shtet anëtar i BE-së përdoret nga qarqe të ndryshme, por edhe nga një sërë mediash, si provë ose të paktën si një supozim i besueshmërisë së veprimeve të zyrtarëve të lartë individualë, madje edhe si shembull i sjelljes dhe veprimit korrekt.

Kanali i parë i këtij lloj ndikimi që vjen nga Hungaria është mbështetja mediatike për nacionalizmin në rritje, e paketuar në një meshë të mbrojtjes kombëtare.

Për shembull, në portalin Veçer, nën titullin: “HUNGARIA KA ANTIDOTIN” – Bota përballet me një virus që sulmon kombin” thuhet se bëhet fjalë për:

Fjalimi i Orban për t’u mbajtur mend, duke vënë në dukje se bota perëndimore është e infektuar me një virus të zhvilluar në “laboratorë liberal progresiv”, ndërsa Hungaria ka një kundërhelm – duke i thënë jo migrimit, ideologjisë gjinore dhe luftës…

Në artikullin e portalit, është bërë një përzgjedhje pikëpamjesh nga fjalimi i Orbanit, të cilat sulmojnë elementet thelbësore të sistemit të vlerave të BE-së, proceset demokratike, shtetin e së drejtës dhe veçanërisht konceptin e të drejtave të njeriut.

Pa analiza adekuate, ky dhe një tekst i ngjashëm është thjesht një broshurë kundër BE-së, mund të problematizojë ndryshimet në Maqedoninë e Veriut që duhet të çojnë në adoptimin e vlerave të BE-së dhe prek të gjitha ato rryma që ushqejnë qasjen nacionaliste në ndërtimin e marrëdhënieve brenda dhe jashtë shtetit.

Kur bëhet fjalë për Hungarinë, disa media shkojnë një hap më tej. Nën titullin: “Hungaria dëshiron të largohet nga BE?” në median Factor është pjesë e një shkrimi të gazetës “Kombi hungarez”:

 

Ndërsa Perëndimi tashmë me vetëdije po thyen moralin e krishterë dhe rendin botëror dhe në vend të kësaj lajmëron ndërtimin e një shoqërie botërore kozmopolite, jopersonale, e cila mbështetet në vetëkënaqjen dhe vetëshkatërrimin e pakufishëm të individit, ne hungarezët, polakët dhe evropianët qendrorë i përmbahemi fort themeleve kulturore dhe fetare të mijëvjeçarit.

Në një situatë ku “Perëndimi” identifikohet si burimi i “të keqes”, mbetet një alternativë e qartë që nënkuptohet në “Lindje” dhe sistemet e vlerave që do t’u përgjigjeshin këtyre kërkesave.

Promovimi i orientimit rus del edhe më qartë nga artikulli i agjencisë së lajmeve Makfax me titull: “Hungaria nuk do të mbështesë vendimet e NATO-s që çojnë në një konflikt të drejtpërdrejtë me Rusinë”. Portali ka transmetuar deklaratën e Ministrit të Punëve të Jashtme të Hungarisë, Peter Szijjártó, në të cilën ai kundërshton drejtpërdrejt çdo formë të përfshirjes së NATO-s në konfliktin midis Rusisë dhe Ukrainës:

Ky është detyrimi ynë sepse çdo konflikt i drejtpërdrejtë midis NATO-s dhe Rusisë është i barabartë me fillimin e një lufte botërore dhe mbart rrezikun e luftës bërthamore.

Transmetimi i njëanshëm i deklaratave provokuese të kryeministrit të Hungarisë, Orbán kulmon me artikullin e publikuar në portalin MKD me titull: “Orbán: Rusia nuk mund të mposhtet” në të cilin transmetohet.

Orban vuri në dukje se ka qarqe të mëdha ekonomike perëndimore, duke përfshirë miliarderin amerikan George Soros, i cili “gjithmonë ëndërronte të shkelte disi në tokën ukrainase.

Ata arritën të mbërrinin në Ukrainë. Tani ata duan të kenë qasje në burimet natyrore të Rusisë. Më kujtohet mirë se si në vitet 1990, gjatë kohës së Boris Jelsinit, Perëndimi dhe Amerika donin të investonin në prodhimin rus dhe kështu të fitonin burimet natyrore ruse mbi një “bazë biznesi”, shtoi ai.

Siç deklaroi Orban, atëherë presidenti rus Vladimir Putin, pasardhësi i Jelsinit, e ndaloi atë, i dëboi ata nga vendi dhe rifitoi kontrollin e burimeve ekonomike të Rusisë.

Ndikimi i këtyre lloj deklaratave në hapësirën mediatike, pa analizë apo prezantim adekuat të kontekstit në të cilin janë shprehur (sidomos konteksti politik në vetë Hungari), forcohet nga deklaratat e zyrtarëve të lartë në qeveri të cilët e identifikojnë Hungarinë si një mbështetës i Maqedonisë së Veriut në procesin e anëtarësimit në BE.

Në shërbimin maqedonas të lajmeve të agjencisë shtetërore turke të lajmeve Anadoll, për shembull, është transmetuar deklarata e presidentit Stevo Pendarovski, e dhënë gjatë vizitës zyrtare të Presidentes së Hungarisë, Katalin Novak. 

Në mënyrë të pamohueshme, Hungaria është një nga anëtarët më të zhurmshëm dhe më aktivë të Bashkimit Evropian në mbështetjen e procesit të zgjerimit me vendet e Ballkanit Perëndimor dhe një vend që luajti një rol të rëndësishëm në vendimin për fillimin e negociatave të anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut. Në takim u sigurova se kjo mbështetje nga Hungaria do të vazhdojë, e cila e konsideron zgjerimin një nga politikat strategjike më të rëndësishme të BE-së.

Mirëpo, në të njëjtin artikull, theksohet një pjesë e deklaratës së presidentit të Hungarisë, e cila i referohet problemit të emigrimit të paligjshëm.

Përmes Maqedonisë së Veriut dhe Ballkanit Perëndimor, një numër i madh i migrantëve të paligjshëm mbërrijnë në Hungari dhe numri i tyre është dyfishuar vitin e kaluar.

Është pikërisht migrimi i paligjshëm që shfaqet si një motiv i lehtë në shfaqjet e zyrtarëve dhe politikanëve hungarezë dhe identifikohet si një nga arsyet për të cilat duhet të vazhdojë zgjerimi i BE-së dhe integrimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor në BE (platforma TRT Ballkan, e cila funksionon në Ballkan si degë e Radio Televizionit Turk (TRT)).

Shefi i diplomacisë hungareze theksoi se rajoni i Ballkanit Perëndimor luan një rol të rëndësishëm në luftën kundër migracionit të parregullt, duke shtuar se nëse vendet e rajonit nuk bashkëpunojnë me BE-në do të jenë në një situatë shumë të vështirë për të ndaluar migrimin e parregullt.

Në portalin javor Focus jepet deklarata e shefit të zyrës së kryeministrit të Hungarisë Orban, sipas të cilës:

Hungaria nuk do ta arrestojë presidentin rus Vladimir Putin nëse ai hyn në vend, tha shefi i kabinetit të kryeministrit Viktor Orbán, duke shtuar se nuk do të kishte bazë ligjore për ta bërë këtë.

Kontradikta e mesazheve që vijnë nga Hungaria përforcohet edhe nga roli që ka në arratisjen e ish-kryeministrit të Maqedonisë së Veriut, Nikolla Gruevski dhe marrëdhëniet e ngushta me partinë tashmë opozitare VMRO-DPMNE.

 

Duke përcjellë deklaratat e diskutueshme të presidentit kroat Zoran Milanovic

Kundër politikës së përgjithshme të strukturës qeverisëse në Hungari, është interesant ndikimi që mund të kenë mesazhet e presidentit kroat, Zoran Milanovic. Pavarësisht se bëhet fjalë për opinione të izoluara të Presidentit të Kroacisë (të cilat shpesh janë në kundërshtim me politikën e përgjithshme të lidershipit kroat), nuk mund të anashkalohet ndikimi që ata mund të kenë në publikun maqedonas. Edhe kur vendoset në kontekstin e marrëdhënieve të tij me udhëheqjen e Kroacisë, është e vështirë të pritet që qytetarët të bëjnë një nivel të tillë vlerësimi që do të zbute ndikimin negativ.

Për shembull, në një artikull të shërbimit maqedonas të lajmeve të Radio Evropa e Lirë nën titullin: “Presidenti kroat me kritika ndaj vendeve perëndimore për armatosjen e Ukrainës” jepet deklarata:

 

Unë jam kundër dërgimit të ndonjë arme vdekjeprurëse atje, tha Milanovic. Sipas tij, ato dërgesa të armëve vetëm sa do ta zgjasin luftën. Cili është qëllimi? Shpërbërja e Rusisë, ndryshim pushteti? Flitet edhe për copëtimin e Rusisë. Kjo është çmenduri, shtoi ai.

Deklaratat e presidentit kroat janë interesante për mediat maqedonase për shkak të polemikave dhe kundërshtimeve të tyre ndaj politikës zyrtare të Kroacisë ndaj BE-së. Për shembull, në Sloboden Peçat.

Deri dje, Putini dhe ata njerëz ishin të ftohtë. Ata arritën sukses në rangjet më të larta të politikës gjermane. Në fund të fundit, ata janë armiqtë më të këqij. Tanke gjermane në Rusi? Fat të mirë me këtë, thotë Milanovic.

Në të njëjtin drejtim është edhe deklarata e presidentit të Kroacisë, e përcjellë nga gazeta Nova Makedonija me titull: “Nuk e dija se Evropa është në luftë me Rusinë dhe pa marrëveshje mes Moskës dhe Uashingtonit, do të ketë një luftë të tretë botërore, beson presidenti kroat”. 

Përfaqësimi i rolit të Francës në një këndvështrim negativ

Një vend tjetër, përfaqësimi mediatik i të cilit ka një ndikim indirekt negativ në perceptimin e qytetarëve të Maqedonisë së Veriut (veçanërisht maqedonasve etnikë) për proceset integruese në BE dhe mund të rrisë shanset e ndikimit rus, është Franca.

Në disa raste, ajo është identifikuar nga një numër i madh mediash në Maqedoninë e Veriut, si dhe ekspertë dhe pjesë e komunitetit akademik, si mbështetëse e politikës asimiluese të Bullgarisë. Si shembull, në portalin MKD me titull: “Propozimi i turpshëm i Francës për tejkalimin e mosmarrëveshjes ndërmjet Maqedonisë dhe Bullgarisë” jepet reagimi i opinionit profesional ndaj propozimit për zgjidhjen e kontestit ndërmjet Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë të ofruar nga Franca. :

Vijat e kuqe maqedonase duhet të përkthehen në parime dhe zgjidhje konkrete, jo deklarative, të cilat politika duhet t’i respektojë për të siguruar një zgjidhje të përhershme, reale dhe të qëndrueshme të problemit me Bullgarinë. Këtë si një lloj paralajmërimi e kanë bërë të ditur Instituti për Demokraci (IDSCS) dhe Instituti për Politikë Evropiane (EPI), të cilët kanë publikuar një dokument. “Shteti maqedonas nuk duhet të ndalojë së foluri me Bullgarinë, por asnjëherë nuk duhet të mbështesë një proces negociues me BE-në, i cili do të bëhet baza e prishjes së shtetësisë sonë, duke kërcënuar stabilitetin e brendshëm dhe rajonal me pasoja të paparashikueshme. Detyrimet që ai do të marrë do të përcaktojnë në mënyrë të pakthyeshme të ardhmen dhe rolin tonë në BE. Duhet të jemi të vetëdijshëm se duke pranuar kërkesat bullgare, ato bëhen pjesë e marrëveshjes së anëtarësimit të vendit me BE-në, nëse dhe kur të vijë ai moment”.

Portali Expres.mk ka publikuar vazhdimisht artikuj që problematizojnë procesin e integrimit të Maqedonisë së Veriut në BE, veçanërisht në dritën e rolit që ka Franca në atë proces. Një shembull i tillë është teksti me titull: “Klekovski: “Fronti i BE-së” kundër preambulës kroate të BE-së është përplasje nëse Maqedonia është shtet kombëtar i maqedonasve”.

Të njëjtin tekst e ka marrë edhe gazeta Nova Makedonija.

Teksti në vetvete paraqet një analizë të një problemi interesant, por ngre çështjen e integrimit në BE si alternativa më e mirë për Maqedoninë e Veriut për momentin. Kjo mund të gjendet veçanërisht në pjesën në të cilën autori i referohet rrënjëve historike të ndryshimeve kushtetuese të kërkuara.

Roli i diskutueshëm i Francës përcillet edhe në artikuj si ai nga versioni maqedonas i shërbimit gjerman transmetues “Dojçe Vele” (DW), ku nën titullin: “BE si destabilizues” është bërë një mini-analizë e ndikimit negativ të disa zgjidhjeve të BE-së dhe politikës specifike të Francës në raport me vendet e Ballkanit Perëndimor.

Përçarja e BE-së paraqitet si një faktor dobësie

Ndikimi negativ që e zhvendos Maqedoninë e Veriut nga orientimi i deklaruar i BE-së, posaçërisht përforcohet nga insinuacionet për mosmarrëveshjet që ekzistojnë/shfaqen brenda BE-së (pavarësisht nga çështja, përkatësisht problemi rreth të cilit shfaqen qëndrime të pabarabarta të shteteve anëtare).

Tekste të tilla shpesh mund të gjenden në gazetën Vecer. Për shembull, nën titullin: “EVROPA E NDARË, NUK DIJNË ÇFARË TË BËJNË ME RUSINË!” – Izolim apo përplasje me Putinin?”, thuhet:

Burimet e qeverisë gjermane thanë gjithashtu se ishin të shqetësuar se disa në Perëndim mund ta shtyjnë Ukrainën drejt qëllimeve joreale të luftës, duke përfshirë rimarrjen e Krimesë, të cilën Rusia e aneksoi në 2014, që mund të zgjasë konfliktin.

Lajtmotivi për përçarjen e BE-së (si një moment dekurajues në procesin e integrimit evropian të Maqedonisë së Veriut) mund të rrjedhë edhe nga titulli “Politico: Vendet e BE-së nuk mund të bien dakord se ku të blejnë municion për Kievin” e tekstit të botuar në gazetën Nova Makedonija (dhe përkundër faktit se nuk ka të dhëna në këtë drejtim në vetë artikullin).

Një pjesë e mediave “përforcojnë” qëndrimin negativ ndaj BE-së (sidomos në dritën e përçarjes së supozuar) duke raportuar deklarata të zyrtarëve të lartë rusë. Për shembull, në portalin A1on u transmetua deklarata e nënkryetarit të Këshillit të Sigurimit rus, Dmitry Medvedev, sipas të cilit, në Vitin e Ri 2023 mund të parashikohen 10 linja zhvillimi, secila veç e veç dhe të gjitha së bashku parashikojnë kolapsin e BE-së, shembjen e politikës së BE-së dhe veçanërisht në sistemin e vlerave.

Nga ana tjetër, përmes këtij lloji të përmbajtjes, promovohet ideja e pamjaftueshmërisë së BE-së si synim për të cilin po përpiqet Maqedonia e Veriut, por edhe si dëshmi se vetë vendet anëtare të BE-së kanë qëndrime të ndryshme ndaj konfliktit në Ukrainë, e cila gjithashtu ka problem pjesën e Maqedonisë së Veriut në ndihmën që i është dhënë Ukrainës.

Deklarata të tilla pranohen dhe forcohen nga deklaratat e bëra nga politikanë vendas, të cilët haptazi mbrojnë ndryshimin e kursit të shtetit në BE (media Naroden Glas). 

APASIEV: BE-ja DO TË HUMBET, TË BASHKOHEN NE BASHKIMIN EURAZIAN ME RUSINË DHE BJELLORUSINË

Për fat të mirë ka prurje të reja. Ai që mendon se bota është vetëm BE-ja është budalla. Ka rryma të reja, sistemi gjeopolitik që ne e dinim po shembet para syve tanë dhe ne duhet të kapim valën.

Kontradikta e mesazheve hyrëse nuk kërkohet vetëm në lidhje me deklaratat e ndryshme të shteteve anëtare të BE-së, por edhe brenda shteteve (midis përfaqësuesve politikë të shteteve anëtare dhe qytetarëve të tyre).

Një dënim shumë i drejtpërdrejtë i orientimit “të verbër” të Maqedonisë së Veriut drejt BE-së tashmë “të rraskapitur” (e cila, sipas autorit, po shpërfytyron vetveten), në krahasim me shembujt “të ndritshëm” si Kina, gjendet në shkrimin e Biljana Vankovskës për gazetën Nova Makedonija me titull: “Si e “vodhi” Kina përrallën evropiane”. Në këto dhe artikuj të ngjashëm, sistemi politik kinez glorifikohet kundër BE-së pa asnjë parametër objektiv mbi bazën e të cilit do të ndërtohej një paralele reale ndërmjet sistemeve të vlerave të dy opsioneve që, sipas autorit, i ka në dispozicion Maqedonia e Veriut. .

I fundit në serinë e shembujve që shpërndahen në mediat maqedonase është hulumtimi në Austri, i cili në portalin e të përjavshmes Focus është paraqitur në Maqedoninë e Veriut me titull: “Austriakët nuk e duan Maqedoninë në BE”.

 

Një shumicë dërrmuese e austriakëve janë kundër zgjerimit të Bashkimit Evropian, i cili, në kundërshtim me përfaqësimin verbal të zyrtarëve në Vjenë, vlen për të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, sipas hulumtimit të Shoqatës Austriake për Politikat Evropiane (OGfE), transmeton agjencia Beta.

Perceptimet në rritje për BE-në si fajtore

Rritja e euroskepticizmit në Maqedoninë e Veriut është evidente dhe e konfirmuar nga të dhënat e marra në një numër të madh anketash.

Për shembull, rezultatet e Eurobarometrit të fundit tregojnë qartë në këtë drejtim. 

Rezultatet tregojnë gjithashtu se vetëm 17 për qind e qytetarëve besojnë se BE ka një marrëdhënie të drejtë, miqësore dhe korrekte, kundrejt 65 për qind që besojnë se marrëdhënia është e padrejtë, arrogante dhe shantazhuese.

Kjo korrespondon me rezultatet e hulumtimeve të tjera të kryera në të njëjtën periudhë.

Për shembull, në gazetën Nova Makedonija raportoi rezultatet e anketës së opinionit publik të kryer nga Instituti për Demokraci “Societas Civilis” dhe Fondacioni Konrad Adenauer.

Këtë e kemi ndjekur për shtatë vite me radhë çdo vit. Ajo që mund të konkludohet është se mbështetja e njerëzve për anëtarësim në BE është në një nivel rekord të ulët, domethënë ka qenë në fund në tre vitet e fundit me diferenca pak a shumë të parëndësishme statistikisht. Kjo është një gjë dhe këtë kanë gjetur hulumtimet e tjera – tha Marko Troshanovski, drejtor i Institutit për Demokraci.

Sipas anketës së fundit të Institutit për Kërkime Politike në Shkup, të realizuar përmes telefonit në periudhën prej 2 deri më 6 maj,

55.7 për qind janë kundër kornizës së negociatave që Qeveria ka rënë dakord me Bashkimin Evropian dhe besojnë se kjo e vendos vendin në një pozitë të varur.

Ndërsa 70 për qind e maqedonasve janë kundër kornizës së negociatave, madje 75 për qind e shqiptarëve e mbështesin atë.

Faji për rritjen e euroskepticizmit mes qytetarëve po kërkohet gjithnjë e më shumë në veprimet e vetë BE-së.

Në një drejtim të ngjashëm, edhe deklarata e presidentit, Stevo Pendarovski, e transmetuar në disa media. Si shembull, në artikullin e shërbimit maqedonas të lajmeve të Radio Evropa e Lirë lidhur me vizitën e presidentit gjerman Steinmeier:

Nuk mund t’u shpjegoni qytetarëve maqedonas pse BE-ja po e shtyn nisjen e negociatave për 17 vjet për arsye të ndryshme. Nëse në ato negociata që do të fillonin, ne nuk jemi të mirë, nuk jemi efektivë, atëherë përgjegjësinë mund ta gjejmë kryesisht në anën tonë. Por mua më duket se nëse vërtet hapet dera gjerësisht për të gjithë rajonin, do të shihni rezultate më të mira në mbështetjen e qytetarëve tanë për procesin integrues…

Në lidhje me të njëjtën vizitë, deklarata e presidentit Pendarovski është dhënë në CIVILMEDIA

Është e vërtetë që sondazhet e 18 muajve të fundit si në vendin tonë ashtu edhe në rajonin tonë tregojnë një rënie të mbështetjes për BE-në. Nuk do të doja të përjashtoja të gjithë ne që jemi liderë politikë lokal dhe rajonal, sigurisht që kemi edhe një pjesë të përgjegjësisë këtu. Megjithatë, përshtypja ime, analiza ime mbështetet në faktin se arsyeja kryesore, argumenti kryesor për këtë rënie të entuziazmit për ta quajtur mbështetje për anëtarësimin në BE është në anën e Brukselit sepse në tre-katër, pesë apo edhe më shumë vitet e kaluara objektivisht nuk shohim se procesi i integrimeve evropiane po ecën përpara, theksoi Pendarovski.

Reagimet ndaj presionit të shtuar nga BE po bëhen më të hapura dhe negative. Për shembull, në mediumin “Sloboden Peçat”. 

Arsyet për këtë qasje të BE-së janë më komplekse dhe fillojnë me problemet e brendshme në funksionim, deri në dështimin e BE-së për t’u afirmuar si një aktor i vetëm dhe i unifikuar në skenën politike globale. Sot askush nuk mund të jetë pro BE-së apo kundër BE-së, sepse përmbajtja e asaj që do të thotë vlera evropiane është, më së paku, e lëkundur – beson Rangjeloviq.

Ndikim negativ vërehet edhe në takimin e Komisionerit Evropian Varjheji me qytetarët e Maqedonisë së Veriut që perceptohen si bullgarë etnikë, i cili u përcjell nga një numër i madh i mediave (24Vesti, Fokus, Alfa MK, Nova Makedonija, NovaTV, Kanal5, …). Bie në sy se për këtë takim ka reagime nga disa ekspertë të huaj që kanë njohuri për marrëdhëniet mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë.

Portali Republika është një nga mediat që ndan këtë reagim me titullin “Van den Berg: BE-ja po humbet besueshmërinë me standardet e dyfishta ndaj bullgarëve në Maqedoni dhe maqedonasve në Bullgari”. 

 

 

 

Nuk është e re që edhe disa politikanë të huaj të fajësojnë hapur BE-në për politikën që ajo udhëheq ndaj Maqedonisë së Veriut dhe të tregojnë ndikimin negativ që ka kjo politikë. Për shembull, në vitin 2015, qëndrimi i eurodeputetes kroate Marijana Petir u shpërnda në televizionin Channel 5 me titullin: “Petir: BE-ja është fajtore për gjithçka që po ndodh në Maqedoni”: 

Stabiliteti në Maqedoni është i rëndësishëm për stabilitetin e të gjithë rajonit dhe të gjithë Bashkimit Evropian. Maqedonia nuk duhet të jetë më në dhomën e pritjes, si për shkak të popullit maqedonas, ashtu edhe për shkak të besueshmërisë së Bashkimit Evropian, tha deputeti kroat i Parlamentit Evropian Petir në seancën plenare të Parlamentit Evropian për gjendjen në Republikën e Maqedonisë.

Maqedonia i ka plotësuar të gjitha kushtet e nevojshme dhe meriton të hapë negociatat për anëtarësim, theksoi Petir dhe kërkoi që problemi bilateral me emrin të fillojë të zgjidhet në kuadër të negociatavesipas modelit që Kroacia dhe Sllovenia përdorën për zgjidhjen e çështjes dypalëshe dhe i cili rezultoi i suksesshëm.

Në publikun e RMV-së, perceptimi i ndikimit negativ të veprimeve të BE-së shoqërohet jo vetëm me rritjen e euroskepticizmit të qytetarëve në Maqedoninë e Veriut, por edhe si ndikim në ndërlikimin/përkeqësimin e marrëdhënieve ndëretnike dhe stabilitetin e Maqedonisë së Veriut. .

Për shembull, presioni i BE-së për ndryshime në Kushtetutën e Maqedonisë së Veriut (sipas propozimit francez për të cilin konkluzionet janë miratuar edhe nga Kuvendi i Maqedonisë së Veriut) përdoret në parashtrimin e kërkesave të përfaqësuesve të partive të shqiptarëve etnikë në Maqedoninë e Veriut për përfitimin e ndryshimit të Kushtetutës për të krijuar një model bietnik në vend të një modeli civil, unitar dhe multikulturor të shtetit. Televizioni kombëtar Alfa TV në një lajm me titull të bujshëm dhe nxitës: “Me propozimin kushtetues për dy kombe, pesë komunitete dhe shumë pakica, nga Maqedonia nuk do të mbetet asgjë” thekson:

Hapja e Kushtetutës hapi kutinë e Pandorës – preambula ende nuk është përgatitur, orekset e faktorit politik shqiptar po rriten. Sipas analistëve, me barazimin e popullit maqedonas dhe atij shqiptar në preambulë, Maqedonia bëhet shtet binacional, që do të sjellë një ndërhyrje më të thellë në Kushtetutë në drejtim të fshirjes së “20 për qind”. Sipas Atanasovskit, rritja e oreksit dhe kush sa do të marrë nga hapja e Kushtetutës mund të çojë në krizë politike.

 

Pasojat e interpretimeve negative mediatike të mesazheve që vijnë nga BE-ja dhe anëtarët e BE-së

Pasojat e mënyrave të mësipërme të përfaqësimit mediatik të ndikimit të BE-së dhe disa shteteve anëtare në Maqedoninë e Veriut mund të gjenden në euroskepticizmin në rritje të qytetarëve, qëndrimin armiqësor ndaj BE-së dhe shteteve të caktuara anëtare, në proceset retrograde që lidhen me luftën kundër korrupsionit dhe sundimin e ligjit dhe në rritjen e nacionalizmit, si dhe në mbështetjen e reduktuar për përpjekjet e qeverisë së RMV-së për të ndihmuar Ukrainën ose për të marrë pjesë në procese të përbashkëta të iniciuara nga BE-ja, si sanksionet kundër Rusisë.

• Pasoja e parë e prezantimit mediatik të mesazheve kontradiktore që vijnë nga BE-ja dhe nga anëtarët individualë të BE-së është euroskepticizmi në rritje tek qytetarët.
  
• Përfaqësimi mediatik i ndikimit negativ të BE-së reflektohet në rritjen e dallimeve ndëretnike (veçanërisht ndërmjet maqedonasve dhe shqiptarëve) dhe shkakton tensione të reja ndëretnike.
  
• Transferimi i njëanshëm i deklaratave të politikanëve individualë nga vendet anëtare të BE-së, pa analizuar kontekstin social specifik në të cilin janë dhënë, hap dyert për një përgjithësim negativ të marrëdhënieve brenda BE-së.
  
• Pozitat e zyrtarëve të lartë të disa shteteve anëtare të BE-së në një moment të caktuar perceptohen si pozicion dhe politikë specifike e atij vendi.
  
• Ekzagjerimi i konflikteve historike dhe/ose marrëdhënieve të shteteve anëtare individuale të BE-së bëhet baza për zhvillimin e një qëndrimi negativ ndaj BE-së.
  
• Sistemi i vlerave të BE-së është i problematizuar/sfiduar
  
• Hapet dera për zgjidhje alternative që shkojnë përtej orientimit të BE-së dhe e anojnë Maqedoninë e Veriut drejt Rusisë/Kinës

 

 

 

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari