Dezinformimi shkakton pasoja të mëdha negative duke falsifikuar perceptimet e shumë njerëzve. Në muajt e fundit para zgjedhjeve, u zbulua presioni në rritje i dezinformatave për shumë tema të ndryshme – nga lufta në Ukrainë te migrantët, nga ndryshimet klimatike te pandemia.
Rrjeti Evropian kundër dezinformimit EDMO, i cili përfshin 36 organizata, vlerëson se në muajt para zgjedhjeve evropiane të vitit 2024, dezinformatat për BE-në u rritën ndjeshëm dhe dezinformimi drejtohej në çështje ndaj të cilave publiku është i ndjeshëm.
Është e mundur të mbani larg aktorët e këqij. Por kjo nuk mjafton vetëm para zgjedhjeve të rëndësishme apo gjatë krizave të mëdha. Hapësira evropiane e informacionit duhet të mbahet e pastër dhe e monitoruar vazhdimisht dhe ka ende shumë për të bërë për të siguruar një nga gurët e themelit të demokracisë, si dhe të drejtën themelore të qytetarëve për t’u informuar saktë, thuhet në dokument.
Video materiale të ndryshme “deepfake” u shfaqën në rajon në prag të zgjedhjeve evropiane. Një nga shembujt është video e rreme që i atribuon në mënyrë të rreme një deklaratë zyrtarit të Departamentit Amerikan të Shtetit, Matthew Miller, në lidhje me luftën në Ukrainë. Në këtë mënyrë u pretendua se “Miller e justifikoi sulmin ukrainas në Belgorod duke deklaruar se nuk kishte civilë në qytet. Një histori e ngjashme e rreme, se një zëdhënës i Shtëpisë së Bardhë “po fliste se pse SHBA mbështet nazizmin në Ukrainë”, ishte një nga historitë e rreme më të përhapura në BE në muajin maj.
Një pjesë e dezinformatave që u tregtuan në vendet e BE-së nuk e anashkaluan as Maqedoninë. Siç ka vënë në dukje tashmë “Vërtetmatësi”, pretendime të paprovuara janë përhapur si në vend ashtu edhe në rajon se “i dyshuari për vrasjen e kryeministrit sllovak Robert Fico është i martuar me një grua ukrainase”. EDMO vëren të njëjtin dezinformim në nivel evropian dhe atë si një nga katër gënjeshtrat me tirazhin më të madh në BE në maj.
Në muajin maj, dezinformatat që synonin Bashkimin Evropian ishin të ndryshme, por të qëndrueshme në portretizimin e BE-së si të korruptuar dhe kundër interesave kombëtare të vendeve anëtare. Disa dezinformata kanë sulmuar liderët e BE-së. Për shembull, presidentja e KE Ursula von der Leyen u vu në shënjestër dhe u përshkrua se kishte lidhje me nazizmin, kishte një konflikt interesi në menaxhimin e pandemisë dhe madje u arrestua në Parlamentin Evropian. Në Francë, u pretendua se ajo “nuk ishte zgjedhur nga askush”, si pjesë e një përpjekjeje masive për të portretizuar institucionet evropiane si antidemokratike, vuri në dukje EDMO.
Dhe në Maqedoninë e Veriut u përhap e njëjta e pavërtetë se “paraardhësit e presidentes të KE-së, pra gjyshja e saj, i dha dorën Hitlerit”, gjë që nuk ka të bëjë fare me të vërtetën, duke pasur parasysh se paraardhësit e Von der Leyen vijnë nga zonat urbane nga rrethet e njerëzve të arsimuar dhe të biznesit dhe nuk kanë asnjë lidhje me Hitlerin. Për të përhapur këtë dezinformatë, u shpërnda një foto e një vajze fshatare pa emër nga Backeburg.
Gjithashtu, u qarkulluan deklarata të sajuara nga Von der Leyen për të rritur euroskepticizmin. Kështu, makineria e dezinformimit vulosi gënjeshtrat se ajo gjoja tha se në pesëmbëdhjetë vitet e ardhshme nuk do të ketë zgjerim të Bashkimit Evropian.
Në deklaratën e saj të datës 21 shkurt 2024, Lejen thotë se nëse rizgjidhet në postin e Presidentes së Komisionit Evropian, do të jetë një mbështetëse e fortë e zgjerimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor.
Në buletinet e EDMO vihet në dukje edhe dezinformata që po përhapej në vendet e BE-së, se “Gjermania ka dekriminalizuar posedimin e pornografisë së fëmijëve”. Në Maqedoninë e Veriut, “Vërtetmatësi” hodhi poshtë pretendimin e ngjashëm se “Gjermania ka filluar legalizimin e pedofilisë”.
E vërteta është se Gjermania ka ndryshuar ligjin e saj për të shmangur ndëshkimin e atyre që raportojnë një përmbajtje të tillë ose që e hasin pa dashje. Pornografia e fëmijëve është ende e paligjshme në Gjermani. Posedimi dhe shpërndarja e pornografisë së fëmijëve mbetet një vepër penale në Gjermani. Në korrik 2021, Gjermania në fakt rriti dënimin për shpërndarjen e pornografisë së fëmijëve, me një dënim me burg nga një deri në dhjetë vjet.
Paraprakisht, të dënuarit për këtë krim përballeshin me burgim nga tre muaj deri në pesë vjet. Megjithatë, Qeveria gjermane shpejt e kuptoi se dënimi minimal prej një viti ishte problematik në praktikë. Kjo do të thoshte se edhe prindërit dhe mësuesit që i përcillnin këto materiale të abuzimit seksual të fëmijëve (CSAM) në polici do të përballeshin me të paktën një vit burg, shkruante Techarp.com në analizën e saj.
Një nga anëtarët e EDMO-s vëren se Kremlini përdor edhe fenë si armë brenda kufijve të BE-së.
Në mënyrë të veçantë, analiza përshkruan se si Kremlini përdor fenë për propagandë dhe dezinformim në lidhje me luftën kundër Ukrainës në Greqi.
Duke e inkuadruar konfliktin ukrainas si një luftë të shenjtë, media shtetërore ruse dhe zyrtarët po manipulojnë ndjenjat fetare për të fituar mbështetje dhe për të justifikuar veprimet e tyre. Kjo strategji është veçanërisht efektive në Greqi, ku dezinformimi përdor lidhjet fetare për të mbjellë mosmarrëveshje, për të nxitur ndjenjat pro-ruse dhe antiperëndimore (për shembull, duke luajtur me paragjykimet rreth çështjeve LGBT-së) dhe për të minuar mbështetjen për Ukrainën, duke demonstruar një përdorim të sofistikuar të lidhjeve kulturore për të arritur qëllimet gjeopolitike.
Në mënyrë të ngjashme, informacioni se “Ukraina nuk ka kishë dhe njerëz normal falë BE-së dhe NATO-s” u përhap në Maqedoninë e Veriut.
Përkundër kësaj, në të gjitha rajonet e Ukrainës, shumica e popullsisë është e prirur që shteti të ketë një qasje proaktive shtetërore ndaj aktiviteteve të Kishës Ortodokse të Ukrainës – Patriarkanës së Moskës, pasi 82 për qind e të anketuarve janë përgjigjur se nuk i besojnë KOU-së. Kjo kishë, sipas hulumtimeve, nuk arrin të bindë ukrainasit se gjoja nuk është e varur nga udhëheqja e Patriarkanës së Moksovës dhe se qëndron në pozicione pro-ukrainase.
Në prag të zgjedhjeve të BE-së, u përhapën edhe narrativa dezinformuese për komunitetin LGBT, për vaksinat dhe sigurinë e tyre, të cilat u pasqyruan edhe në Maqedoninë e Veriut. Në lidhje me vetë votimin në Gjermani në fillim të majit, një mesazh u postua në Telegram ku pretendohej se “fletët e votimit me vrima në to janë të pavlefshme”. E vërteta është se vrimat në fletëvotim ndihmojnë të verbërit dhe janë pjesë e rregullave zgjedhore. Pretendimi ishte i rremë për të dekurajuar qytetarët, pra për të besuar gënjeshtrën se zgjedhjet ishin të çorganizuara, me shumë parregullsi dhe gabime në procedurë etj.
Edhe pas përfundimit të zgjedhjeve nuk pushuan dezinformatat se gjoja ishin të pavlefshme.
Është gjithashtu kuriozitet që dezinformimi gjinor ishte më i zakonshëm gjatë fushatave zgjedhore në BE. EDMO vë në dukje disa shembuj:
Politikanët femra përballen me rreziqe në rritje të ngacmimit dhe dezinformimit, me sulme shpesh më të egra se ato të drejtuara ndaj homologëve të tyre meshkuj. Ky mjedis mund t’i detyrojë gratë të largohen nga politika, duke minuar demokracinë dhe pjesëmarrjen e grave. Sipas një artikulli në faqen e internetit të “Indeksit të Dezinformimit Global”, një organizatë që synon të kundërshtojë dezinformimin në internet, gjatë zgjedhjeve të BE-së 2024, abuzimi gjinor në internet u rrit, duke synuar liderët dhe kandidatët e BE-së me narrativa mizogjene.
Siç thotë EDMO, Ursula von der Leyen u përball me sulme të rënda duke vënë në dyshim kompetencën dhe integritetin e saj, ndërsa politikanet femra me ngjyrë përjetuan abuzime edhe më të egra. Lexoni tekstin e plotë këtu.
Dezinformimi ka shkaktuar pasoja të mëdha negative duke manipuluar perceptimet e shumë njerëzve. Në muajt e fundit para zgjedhjeve, u zbulua presioni në rritje i dezinformatave për shumë tema të ndryshme – nga lufta në Ukrainë te emigrantët, nga ndryshimet klimatike te pandemia, por edhe rregullat, proceset zgjedhore, vetë politikanët, veçanërisht gratë. Beteja kundër dezinformimit, sipas EDMO, duhet të jetë e vazhdueshme dhe aktive, jo vetëm përpara zgjedhjeve apo ngjarjeve të mëdha që formojnë të ardhmen e Evropës.
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari