Demokracia maqedonase mes “regjimit hibrid” dhe “demokracisë jo të plotë”
Një vend përparim, në vendin e 72-të nga 167 vende, por ende në fund të listës së vendeve me “demokraci jo të plotë”. Kështu renditet Maqedonia e Veriut në “Indeksin e Demokracisë” më të fundit për vitin 2022, i cili publikohet çdo vit nga kompania britanike e kërkimeve të biznesit, The Economist Intelligence Unit (EIU).
Shkruan: Vesna Kolovska
Kultura partiake është ende problemi kryesor, si zonë me pikën më të ulët vetëm 3.13, ndërkohë që Qeveria dhe (jo)funksionaliteti i saj kontribuojnë në uljen e rezultatit të përgjithshëm. Notë më të mirë Maqedonia e Veriut ka për procesin zgjedhor dhe pluralizëm – 7,83 dhe liri civile (qytetare) – 7,35.
Rezultati total është 6.10, që është një nuancë më e mirë se vitin e kaluar, që ishte 6.03. Për krahasim: në vitin 2020, kur renditej në vendin e 78-të me 5,89 pikë dhe ishte në grupin “regjimet hibride”, ndërsa më e mira ishte renditur në vitin 2006, kur demokracia maqedonase kishte pikën më të lartë prej 6,33. Vendi ishte renditur më keq në vitin 2016 para ndryshimit të qeverisë me notën 5.23.
Analiza e sivjetshme e situatës me demokracinë në Maqedoninë e Veriut vëren një “përmirësim margjinal në krahasim me vitin e kaluar për shkak të përmirësimit të vlerësimit për liritë civile, ndërsa vlerësimi për funksionimin e qeverisë zvogëlohet”.
Parlamenti i Maqedonisë së Veriut miratoi propozimin jopopullor në korrik, i cili rezultoi me heqjen e vetos nga Bullgaria në negociatat për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në BE. Propozimi ishte i papëlqyeshëm për publikun, duke pasur parasysh shqetësimet se lëshimet e bëra ndaj Bullgarisë do të minonin identitetin kombëtar maqedonas. Në të njëjtën kohë, megjithatë, vendi më në fund publikoi të dhënat e para zyrtare nga Regjistrimi i vitit 2022 dhe me sukses i kapërceu çështjet përçarëse sociale dhe politike të cilat shkaktojnë një ndarje të madhe lidhur me numrin e maqedonasve dhe shqiptarëve në vend, shkruan në shpjegimin e vlerësimit për Maqedoninë.
Nga vendet e rajonit, përparimin më të madh e ka shënuar Mali i Zi, i cili vitin e kaluar ishte pak më poshtë Maqedonisë, ndërsa tani nga vendi 74 është ngjitur 13 vende më lartë dhe renditet i 61-ti, së bashku me Rumaninë.
Pesë vendet e para me demokracinë më të mirë janë Norvegjia, Zelanda e Re, Islanda, Suedia dhe Finlanda.
Rusia vlerësohet si humbësi më i madh në vitin 2022, duke parë rënien më të madhe vjetore prej 22 vendesh në rezultatin e saj të indeksit të çdo vendi në botë dhe duke rënë më tej në renditjen globale.
Baza e kësaj është ëndrra për të rivendosur pozicionin e Rusisë si një fuqi perandorake. Pas më shumë se dhjetë muaj luftimesh në Ukrainë, deri në fund të vitit 2022 ishte e qartë se Rusia jo vetëm po humbiste në fushën e betejës, por edhe në luftimin për të fituar luftën propagandistike brenda dhe jashtë vendit, shkruan në raportin e Rusisë.
Në të njëjtën kohë, në vlerësimin e Rusisë për vitin 2022, shtohet se:
Pasoja e luftës ishte një rritje e dukshme e represionit shtetëror kundër të gjitha formave të mospajtimit dhe akoma më shumë personalizimi i pushtetit, duke e shtyrë Rusinë drejt diktaturës totale.
Rusia u rendit e 147-ta në Indeksin e Demokracisë me një rezultat 2.28, në shoqërinë e vendeve me regjime autoritare, si Venezuela, Irani, Arabia Saudite dhe Bjellorusia.
Shqetësimi i përgjithshëm për demokracinë botërore është agresioni ushtarak rus kundër Ukrainës, por gjithashtu, siç u theksua, trafikantët e drogës, kryengritësit, komandantët e luftës, hakerat dhe kërcënimet e tjera ndaj sovranitetit dhe demokracisë.
Kërcënimet për sovranitetin kombëtar vijnë jo vetëm nga ushtritë pushtuese si ato të Rusisë, por edhe nga aktorë jo-tradicionalë si grupet e trafikut të drogës, ushtritë private, islamikët dhe kryengritësit e tjerë dhe hakerat që kryejnë sulme kibernetike, thekson dokumenti.
Ky artikull është përgatitur në kuadër të projektit Promovimi i qasjes në lajme të besueshme për të luftuar dezinformatat, i zbatuar nga Fondacioni Metamorfozis. Artikulli, i botuar fillimisht në Vërtetmatës, është mundësuar nga mbështetja e fondacionit jofitimprurës amerikan NED (National Endowment for Democracy). Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e autorit dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Metamorphosis, NED ose bashkëpunëtorëve të tyre
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari