Nuk është e vërtetë se çmimet po rriten sepse jemi anëtar të NATO-s

Në postim pretendohet rrejshëm se çmimet e larta janë rezultat i asaj që vendi ynë ndan mjete financiare për të paguar armët, logjistikën dhe mercenarët/ushtarët që bëjnë luftë kundër Federatës Ruse. Qeveria deri më tani ka marrë tre vendime për donacionet për Ukrainën, dhe për arsye sigurie informacioni se çfarë dhe çfarë lloj pajisjesh kemi dhuruar është i klasifikuar. Kjo është e gjithë ndihma ushtarake që i kemi dërguar Ukrainës. Vendi ynë nuk financon as logjistikë dhe as ushtarë. Rritja e çmimeve që po ndodh në të gjithë botën është rezultat i disa faktorëve. Në postim pretendohet rrejshëm se çmimet në vendin tonë po rriten sepse jemi anëtare të NATO-s dhe se nëse dalim nga aleanca, çmimet do të stabilizohen. Shumë vende jo anëtare të NATO-s dhe BE-së gjithashtu përballen me çmime të larta, sepse kjo është një tendencë globale dhe shkaqet e rritjes së çmimeve prekin të gjitha vendet në mënyrë të barabartë, jo vetëm vendet anëtare të izoluara të aleancave të caktuara.

 

 

Një postim që shpërndahet në rrjetet sociale, përmes disa informacioneve të pasakta të shkruara, pretendon se çmimet te ne po rriten dhe janë të larta sepse financojmë luftën në Ukrainë dhe sepse jemi anëtare të NATO-s. Kjo nuk është e vërtetë.

Pse çmimet po rriten dhe pse janë kaq të larta???

Përgjigja është e shkurtër dhe e thjeshtë.

Të gjitha vendet që mbështesin ushtrinë naziste-ukrainase, përkatësisht vendet e BE-së dhe NATO-s, duhet të ndajnë burime financiare për pagesën e armëve, logjistikës dhe mercenarëve/ushtarëve që luftojnë kundër Federatës Ruse.

Ndaj të dashur, mos u çuditni pse jeta është kaq e shtrenjtë, ju po paguani për luftën.

Çmimet do të normalizohen kur Maqedonia të heqë dorë nga kjo mbështetje dhe kur të dalë nga aleanca e NATO-s.

(Të mos u gënjejnë se nuk ka vaj apo drithë, është i njëjti film si në vitet e koronës…)

Aq.

Në postim thuhet se çmimet e larta janë rezultat i asaj që vendi ynë ndan mjete financiare nga vendi ynë për të paguar armët, logjistikën dhe mercenarët/ushtarët që luftojnë kundër Federatës Ruse. Këtu vëmë re dy gënjeshtra. E para është se Maqedonia paguan fonde të tilla. Qeveria deri më tani ka marrë tre vendime për donacionet për Ukrainën, dhe për arsye sigurie informacioni se çfarë lloj pajisjesh kemi dhuruar është i klasifikuar. Kjo është e gjithë ndihma ushtarake që i kemi dërguar Ukrainës. Vendi ynë nuk financon as logjistikë dhe as ushtarë.

Dezinformata e dytë është se luftohet kundër Federatës Ruse. Përkundrazi, në shkurt, ushtria ruse hyri dhe pushtoi Ukrainën, e cila është një shtet i pavarur dhe sovran, dhe jo anasjelltas.

Rritja e çmimeve, që po ndodh dukshëm në vendin tonë, por edhe në mbarë botën, është rezultat i disa faktorëve. Inflacioni është rritje e çmimit të diçkaje me kalimin e kohës. Çdo muaj autoritetet publikojnë shifër të re që vlerëson se sa çmimet po rriten në përgjithësi.

Shumë gjëra kontribuojnë në shkallën e lartë të inflacionit, duke përfshirë: çmimet më të larta të karburanteve, rritja e çmimeve të ushqimeve pasi moti i keq dëmtoi të korrat dhe lufta në Ukrainë goditi prodhimin dhe kostot e drithërave, rritja e çmimeve të makinave, pjesërisht për shkak të mungesës së mikroçipëve që datojnë që nga pandemia, qiratë dhe çmimet më të larta të shtëpive pas normave të ulëta të interesit dhe telekomunikacionit ngopën tregun e pasurive të paluajtshme gjatë pandemisë si dhe rritja e çmimeve për dhjetëra artikuj të tjerë, përfshirë lëndët e para dhe mobiljet, nga të cilat shumë rrjedhin nga problemet e prodhimit dhe logjistikës që lidhen me Covid- 19.

Rritja e çmimit të karburanteve është për disa arsye, njëra prej të cilave është pushtimi rus në Ukrainë. Çmimet filluan të rriten para fillimit të luftës në Ukrainë në shkurt të këtij viti dhe pasojat e pushtimit rus e kanë përkeqësuar më tej situatën. Pra, Rusia është një nga eksportuesit më të mëdhenj të naftës në botë, por përballet me sanksione nga vendet evropiane, Shtetet e Bashkuara dhe ekonomitë e tjera të mëdha si rezultat i veprimeve të saj ushtarake kundër Ukrainës. Kjo do të thotë se kërkesa për naftë nga prodhues të tjerë është rritur, gjë që automatikisht çon në çmime më të larta.

Në një analizë të bërë nga revista prestigjioze Forbes, nxirren disa arsye kryesore pse çmimet, veçanërisht të ushqimeve, janë të larta.

 

1. Çrregullime pandemike

Pandemia ka ndërprerë pothuajse çdo pjesë të zinxhirit të furnizimit ushqimor, duke përfshirë prodhimin, përpunimin dhe shitjen me pakicë. Këto efekte në zinxhirin e furnizimit ushqimor ndihen ende sot.

Kur karantinat dhe ndalimet e udhëtimit i detyruan njerëzit të hanin në shtëpi, prodhuesit që punonin me restorante humbën bazë kyçe të klientëve, ndërsa dyqanet ushqimor u përballën me rritje të madhe të kërkesës. Shumë prodhues ushqimesh luftuan në ato muaj të parë për t’i kthyer operacionet e tyre për t’u shërbyer konsumatorëve ushqimor.

Kostot e prodhimit të ushqimit janë rritur gjithashtu për shkak të qarkullimit të fuqisë punëtore, investimeve për mbrojtjen e produkteve nga kontaminimi dhe kostove shtesë për trajnimin e punëtorëve. Madje edhe kostoja e transportit të ushqimit deri te përpunuesit dhe dyqanet ushqimore është rritur pasi shitësit me pakicë bëjnë porosi të nxituara për të mbajtur raftet plot.

 

2. Lufta në Ukrainë

Në ditët e para të luftës në Ukrainë, analistët spekuluan se çmimet e ushqimeve sigurisht që do të ndikoheshin dhe këto parashikime janë realizuar. Rusia dhe Ukraina janë disa nga prodhuesit më të mëdhenj të grurit në botë, duke zënë 30% të eksporteve totale të grurit.

Por lufta vendosi sfida të dukshme për Ukrainën që të vazhdojë të eksportojë grurë. Si aftësitë e prodhimit bujqësor ashtu edhe ato të eksportit janë shkatërruar nga lufta: eksportet e saj ranë me 92% midis majit 2021 dhe majit 2022.

Pasi Ukraina nuk mund ta përmbushë rolin e saj si prodhuesi kryesor i grurit, bota po përballet me mungesa. Furnizimi i shkurtër do të thotë se çmimi i grurit është shumë më i lartë, duke e bërë më të shtrenjtë përpunimin e përbërësve kryesorë, siç janë mielli dhe niseshteja. Nga ana tjetër, prodhuesit e ushqimit duhet të rrisin çmimin që e paguajnë nga konsumatorët për të kompensuar kostot e tyre më të larta të prodhimit.

 

3. Sanksionet ndaj Rusisë

Për shkak të luftës në Ukrainë, vendet perëndimore kanë vendosur ndalime për importet ruse, përfshirë naftën dhe gazin. Çmimet më të larta të energjisë po përkeqësojnë më tej çmimet tashmë të larta të prodhimit dhe transportit të ushqimit të shkaktuar nga pandemia.

Në postin, po ashtu pretendohet rrejshëm se çmimet në vendin tonë po rriten sepse jemi anëtare të aleancës së NATO-s dhe se nëse dalim nga aleanca çmimet do të stabilizohen. Kjo nuk ka logjikë.

Shumë vende, që nuk janë anëtare të NATO-s dhe BE-së po përballen gjithashtu me çmime të larta, sepse ky është trend global dhe arsyet e rritjes së çmimeve prekin të gjitha vendet në mënyrë të barabartë, jo vetëm vendet anëtare të izoluara të aleancave të caktuara. Shembulli i parë për këtë është fqinji ynë Serbia, e cila nuk është anëtare e NATO-s. Edhe atje inflacioni po rritet, dhe çmimet po rriten çdo ditë. Çmimet e konsumit në gusht 2022, krahasuar me të njëjtin muaj të një viti më parë, në Serbi u rritën me 13,2 për qind, njoftoi Instituti Republikan i Statistikave.

Ky postim paraqet dezinformata të shumta, i lidh ato në një përfundim dhe në këtë mënyrë manipulon publikun që të besojë diçka që nuk është e vërtetë.

Ky artikull është përgatitur në kuadër të projektit Promovimi i qasjes në lajme të besueshme për të luftuar dezinformatat, i zbatuar nga Fondacioni Metamorfozis. Artikulli, i botuar fillimisht në Vërtetmatës, është mundësuar nga mbështetja e fondacionit jofitimprurës amerikan NED (National Endowment for Democracy). Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e autorit dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Metamorphosis, NED ose bashkëpunëtorëve të tyre

 

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari