Kushtet e burgjeve në Maqedoninë e Veriut – therë në sy në rrugën drejt BE-së

Shkruan: Mirosllava Burns

Në burgun e Shkupit, sipas raportit, të burgosurit janë në qelitë e tyre 23 orë në ditë, me vetëm një orë në ajër, dhe atyre u mohohet kontakti me fëmijët. Komiteti thekson se secilit të burgosur duhet t’i sigurohen 4 metra katrorë hapësirë.

Për herë të gjashtë, Komiteti u thekson autoriteteve në Maqedoninë e Veriut se ata duhet të respektojnë ligjet kur bëhet fjalë për lejimin e të burgosurve që të qëndrojnë jashtë në ajër të pastër. Për këtë qëllim, thuhet se çdo i burgosur duhet të kalojë të paktën dy orë në ditë jashtë.

Drejtori i burgut “Shkupi”, Filip Andov, për “Vërtetmatësin” tha se një sërë masash po ndërmerren në kuadër të stafit dhe trajnimit të policisë së burgut, si dhe për të përmirësuar trajtimin e të burgosurve dhe kushtet në qeliat e burgut.

Ne i kemi respektuar të gjitha rekomandimet dhe i përmbahemi atyre, çdo i burgosur ka shëtitje ajrore ditore, ka ujë të pijshëm të pastër, bëjnë dush sipas orarit të shtëpisë, ushqimi me kalori të lartë u jepet rregullisht, ndërsa disa prej tyre u lejohet edhe nga jashtë … ata që janë në paraburgim lejohen gjithashtu nga gjykata të marrin ushqim nga jashtë. Ka mjek shtëpiak, nga Qendra Shëndetësore Shkup, të cilët janë tjetër punëdhënës, por gjithashtu ndihmojnë. Ambulancat janë miratuar, ne kemi donacion të pajisjeve EKG, sterilizues, një karrige dentare. Kontrollet kryhen, kush kërkon kontroll i jepet kontroll. Nuk kemi psikiatër për momentin, por ai vjen një herë në dy javë. Kushtet në institucionin e Shkupit po përmirësohen, në drejtim të të gjitha vërejtjeve që janë përmendur, tha drejtori Andov për “Vërtetmatësin”.

Të mos dërgohen në spitale apo ndihma e shpjetë të vijë këtu, por të kemi mjekun tonë edhe pas orës 16, dhe jo si tani që mjeku i familjes është i punësuar deri në orën 16 dhe pas kësaj nuk kemi mjek. Për momentin, çdo i ndaluar ka të drejtë të dalë për shëtitje dhe ajrosje për një orë në ditë. Kemi tetë kënde lojërash ose oborre ku mund të ecin. Në varësi të kapacitetit të objektit të paraburgimit, vlerësohet se çdo dhomë mund deri në errësim mund të mbajë një orë jashtë. Siç bie numri i të burgosurve, zvogëlohet edhe numri i minutave të kaluara jashtë. Tani ka 232 të burgosur, ndërsa kapaciteti është 203 vende. Ata transferohen çdo ditë, disa prej tyre marrin verdiktin përfundimtar, kështu që transferohen në burgjet e tjera, në pyetje është materia e gjallë. Vizitat u lejohen, në pajtim me vendimet e gjykatës. Kujt i jep leje gjykata, ne vetëm e procesojmë. Ne nuk kemi të drejtë të lejojmë vizita, por vetëm zbatojmë urdhrat e gjykatës. Në lidhje me korrupsionin e stafit të burgut, ne luftojmë kundër tij, ne sanksionojmë ashpër dhe në mënyrë drastike korrupsionin ose futjen e aktiviteteve të paligjshme të policisë së burgut ose çdo punonjësi të burgut. Ne kemi inicuar disa procedura disiplinore për këtë çështje, thotë drejtori Andov.

Edhe Drejtoria e Zbatimit të Sanksioneve gjithashtu ka rritur mbikëqyrjet emergjente të burgjeve. Për më tepër, me ndihmën e Ministrisë së Brendshme dhe anëtarëve të policisë së burgjeve, është kryer kontroll në Burgun e Idrizovës në departamentin e mbyllur. Për të zvogëluar aktivitetet korruptive në Burgun e Shkupit, kontrollet për hyrjen ose daljen nga institucioni janë forcuar, dhe së shpejti do të ketë një pikë të vetme përmes së cilës do të ketë monitorim video, kontroll të dërgesave dhe vizitorëve, të cilat do të bëhen nga anëtarë të trajnuar të policisë së burgjeve, thuhet në përgjigjen e autoriteteve të Maqedonisë ndaj vërejtjeve të Komitetit.

Drejtori i burgut të Idrizovës, Jovica Stojanoviç, për “Vërtetmatësin” tha se për momentin problemi është me mbipopullimin në departamentin “ambulanca”, ndërsa po punojnë për ndërtimin e objekteve të reja.

Në lidhje me korrupsionin e personelit, ai kërkoi që secili që ka të dhëna të tilla t’i raportojë.

Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut vepron në mënyrë aktive në fushën e përmirësimit të kushteve në institucionet për heqjen e lirisë dhe promovimin e të drejtave të personave të privuar nga liria. Nga atje për “Vërtetmatësin”, thonë se gjatë vitit 2020 dhe 2021, së bashku me Shoqatën e Avokatëve të Rinj, kanë kryer vizita monitoruese në të gjitha institucionet ndëshkuese-përmirësuesi, si dhe në institucionin korrektues.

Për kushtet dhe gjendjen kemi përgatitur dy raporte me gjetjet tona, përfundimet dhe rekomandimet nga ana e ekipit monitorues. Njëri raport, pra i pari i vizitave të rregullta në institucione, u botua në shkurt 2021, thotë këshilltarja ligjore në Komitetin e Helsinkit, Ina Xhugumanova.

Në këtë raport, rekomandimet e përgjithshme të Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut, për periudhën nga 1 gushti deri më 1 tetor 2020, janë që të merren masa urgjente nga Ministria e Shëndetësisë për të siguruar qasje të papenguar në kujdesin shëndetësor për të gjithë të dënuarit. Gjithashtu rekomandohet që të sigurohen pako higjienike për të dënuarit në të gjitha institucionet dhe të përmirësohet higjiena në Burgun e Tetovës, Burgun e Manastirit dhe Burgun e Kumanovës, në mënyrë që të parandalohet përhapja e Covid-19.