Kundërspin: Trifonov shtrembëron – bullgarët në Maqedoninë e Veriut pa frikë e theksuan përkatësinë e tyre etnike në regjistrim
Me marrjen e pasaportës bullgare, përmes një mënyre relativisht të lehtë për ta marrë atë, qytetarëve maqedonas iu hap dera që të kenë hyrje të lirë dhe mundësi për të punuar në BE. Për këtë është shkruar dhe folur për vite me radhë, të shtyrë nga kriza ekonomike, me shpresën për të siguruar një punë apo shkollim në Evropë, shumë prej të cilëve kanë përdorur planin rezervë gjatë dekadës së fundit – të kalojnë kufijtë evropianë me pasaportë bullgare. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se qytetarët maqedonas që kanë edhe pasaportë bullgare duhet dhe patjetër të deklarohen si bullgarë në regjistrimin e popullsisë në vend, si dhe se kanë frikë ta bëjnë këtë.
Shkruan: Меri Jordanovska
Lideri i partisë parlamentare në Bullgari “Ka popull të tillë”, Slavi Trifonov, ka reaguar ndaj rezultateve të regjistrimit në RMV, të publikuara nga Enti Shtetëror i Statistikave. Në postimin e tij në faqen zyrtare në Facebook, vërehet spin.
Gjegjësisht, Trifonov reagon se duke qenë se në regjistrim vetëm 3.504 persona janë deklaruar si bullgarë, do të thotë se kanë frikë të pranojnë përkatësinë e tyre etnike.
Spin: Në regjistrimin e popullsisë në Maqedoninë e Veriut vetëm 3.504 qytetarë janë deklaruar si bullgarë, gjegjësisht nuk ka pothuajse asnjë bullgar. Vetëm në vendin tonë janë lëshuar mbi 100 mijë pasaporta bullgare për qytetarët e Maqedonisë së Veriut. Vetëm në 2 vitet e fundit, kur pandemia mbylli botën, 16.692 qytetarë të Maqedonisë së Veriut morën pasaporta bullgare. Dhe sipas ligjeve në Bullgari, një shtetas i Maqedonisë së Veriut, për të marrë pasaportën bullgare, duhet të dëshmojë rrënjët e tij bullgare. Kështu, mbi 100.000 qytetarë të Maqedonisë së Veriut kanë dëshmuar rrënjët e tyre bullgare në Bullgari, ndërsa në Maqedoninë e Veriut kanë frikë se mos i quajnë “bullgarë”. Pse në një vend normal evropian, siç pretendon ai të jetë Maqedonia e Veriut, një person do të kishte frikë të thotë se çfarë është? Sepse ky nuk është një vend normal evropian.
[Burimi: Faqja në Facebook e Trifonov: data – 30.03.2022]
Kundërspin: Në postimin e tij, Trifonov përpiqet të vendosë një shenjë ekuivalence midis kombësisë dhe shtetësisë. Është fakt se shumë qytetarë të vendit kanë dyshtetësi, maqedonase dhe bullgare, dhe se interesimi për marrjen e pasaportave bullgare është i madh, por kjo nuk do të thotë se ata persona duhet të deklarohen si bullgarë sipas përkatësisë etnike të regjistrimit.
Përkatësia etnike fitohet nga lindja, origjina ose marrëdhënia me prindërit, ndërsa shtetësia është një status që fitohet pasi një person është regjistruar si anëtar i shtetit, sipas ligjeve në fuqi të atij shteti. Një person nuk mund të jetë përfaqësues nacional i disa shteteve. Por, për dallim, një person mund të ketë shtetësi të disa shteteve në të njëjtën kohë dhe arsyet për marrjen e shtetësisë së dyfishtë janë të ndryshme.
Ekzistojnë shumë reklama, faqe interneti, njoftime, grupe në Facebook për marrjen e pasaportave bullgare për qytetarët e Maqedonisë. Ata shprehin qartë se çfarë duhet të posedojnë për të filluar procedurën për marrjen e pasaportës bullgare, e cila shpesh bëhet përmes ndërmjetësve dhe agjencive. Qytetarët maqedonas, përveç adresës në Bullgari, dorëzojnë një deklaratë të vërtetuar të nënshkruar se kanë rrënjë bullgare dhe certifikata të lindjes/vdekjes nga nëna/babai ose gjyshërit. Dhe i gjithë ky është një proces që nuk daton që tani, por zgjat me vite, por a është arsyeja se ata ndihen vërtet bullgarë apo e bëjnë këtë për arsye ekzistenciale?
Fakt është se me marrjen e pasaportës bullgare dhe me mënyrën relativisht të lehtë për ta marrë atë, ndryshe nga vendet e tjera, qytetarëve të Maqedonisë iu hap dera që të kenë hyrje të lirë dhe mundësi për të punuar në Bashkimin Evropian. Dhe kjo është diçka për të cilën është shkruar dhe folur për vite me radhë – pra të detyruar nga kriza ekonomike, me shpresën për të siguruar një punë ose shkollim në Evropë, shumë në dekadën e fundit i janë drejtuar planit rezervë – të kalojnë kufijtë evropianë me pasaporta bullgare.
Se procedurat për lëshimin e pasaportave bullgare për shtetasit maqedonas nuk respektohen plotësisht, por përdoren edhe për motive politike nga Bullgaria, tregon fakti se vitin e kaluar kryetari i zonës “Sredec” në Bullgari regjistroi mbi 45 mijë shtetas të huaj, të cilët u gjendën edhe në listat zgjedhore në vend për zgjedhjet e ardhshme, pasi kanë nënshtetësi bullgare. Fjala është për maqedonasit, të cilët janë “qiramarrës” në të njëjtën adresë. Rasti u zbulua nga agjencia bullgare BGNES, e cila raportoi se lista e votuesve të rajonit më të populluar në Bullgari ka 1000 faqe dhe 45.752 emra, shumica e tyre maqedonas. Të gjithë ata të huaj janë të regjistruar në të njëjtën adresë – Rruga Lege nr. 6 në Sofje, ku ndodhet administrata e zonës “Sredec”.
Nga 1 janari 2010 deri më 22 tetor 2020, gati 78.000 qytetarë maqedonas kanë aplikuar për pasaportë bullgare dhe gati 90% e tyre e kanë marrë atë. Në 10 vitet e fundit, 66,000 maqedonas kanë marrë pasaporta bullgare, të gjitha bazuar në origjinën e tyre bullgare, zbuloi ministrja e Drejtësisë Desislava Ahladova në parlamentin bullgar vitin e kaluar.
Megjithatë, e gjithë kjo nuk do të thotë se qytetarët e Maqedonisë, të cilët kanë edhe pasaportë bullgare, kanë pasur frikë të deklarohen si bullgarë në regjistrimin e mbajtur në vend. Madje, shumë dëshmi të qytetarëve flasin për motivet e aplikimit për shtetësi bullgare dhe këto janë zakonisht arsyet ekzistenciale, pra mundësia që u jepet me pasaportë bullgare për të punuar në vendet evropiane, duke qenë se Bullgaria është anëtare e Bashkimit Evropian. Madje, këtë e dëshmojnë disa nga komentet e shkruara nën postimin e Trifonovit.
Mirë se erdhe në realitet!
Shumë nga këta të ashtuquajtur “bullgarë” me pasaporta bullgare janë këtu në Britaninë e Madhe, por identifikohen si maqedonas. Këtu vijnë vetëm me pasaporta bullgare, vetëm që të mund të jetojnë dhe punojnë në Britani të Madhe, përndryshe me dokumentet maqedonase u duhet vizë.
Është koha për të ndaluar këtë praktikë!, thuhet në një nga komentet poshtë postimit.
Në një koment tjetër thuhet se maqedonasit marrin pasaporta bullgare vetëm për udhëtime dhe punë jashtë vendit.
Asnjë për qind nuk nxjerrin pasaporta për shkak të ndjenjave bullgare. Në fakt, kushdo që donte të deklarohej bullgar, e ka bërë lirisht dhe pa problem. Maqedonia është shtet i lirë dhe secili mund të deklarohet si të dojë, thuhet në koment.
Drejtori i Entit Shtetëror për Statistikë, Apostol Simovski, pas shpalljes së rezultateve të regjistrimit, ishte i ftuar në emisionin “Vetëm e vërteta” në televizionin Kanal 5. Në pyetjen nëse një pjese të qytetarëve maqedonas gjatë zbatimit të regjistrimit, u është bërë presion në lidhje me atë si të deklarohen për përkatësinë etnike, ai u përgjigj:
Ka pasur disa incidente kur regjistruesi nuk ka pyetur për përkatësinë etnike dhe ai është larguar dhe regjistrimi është përsëritur atje. Nuk ka pasur asnjë pengesë që njerëzit të shprehen në lidhje me përkatësinë etnike, deklaroi Simovski (nga minuta 24:40 në video).
Në zgjedhjet e vitit të kaluar në Bullgari dhe në bazë të të dhënave zyrtare të publikuara në faqen e internetit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në Bullgari, vitin e kaluar në Maqedoni janë regjistruar mezi 328 persona. Ky numër është edhe më i ulët se votuesit e regjistruar nga Australia e largët – 422. Nga Serbia, Komisioni Zgjedhor në Bullgari ka pranuar vetëm 172 aplikime, dhe nga Rumania 58. Ky numër prej 328 votuesish të regjistruar për zgjedhjet bullgare është vlerësuar si dështim, në krahasim me të dhënat që operojnë politikanët bullgarë për shtetësitë dhe pasaportat e lëshuara për shtetasit maqedonas.
Duke pasur parasysh faktet e mësipërme, deklarata e Trifonovit se maqedonasit në regjistrimin e popullsisë kishin frikë të deklaroheshin si bullgarë dhe për këtë arsye në regjistrimin e popullsisë në vend janë deklaruar si bullgarë vetëm 3.504 persona, është rrotullim klasik, sepse askush deri më tani nuk është deklaruar se në regjistrim iu mohua e drejta për të deklaruar përkatësinë etnike, dhe as nuk mund t’i jepej përgjigje askujt për çështjen e kombësisë, pavarësisht se sa shtetësi ka ai person.
Ky artikull është përgatitur në kuadër të projektit Kontrolli i fakteve për progresin e Maqedonisë së Veriut drejt BE -së, i zbatuar nga Fondacioni Metamorfozis. Artikulli, i botuar fillimisht në Vërtetmatës, është mundësuar nga mbështetja e fondacionit jofitimprurës amerikan NED (National Endowment for Democracy). Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e autorit dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Metamorphosis, NED ose bashkëpunëtorëve të tyre
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari