Kundërspin: Spin dhe kundërspin në të njëjtën paraqitje publike të VMRO-DPMNE-së për borxhin publik

Nga admin On Apr 12, 2022 0

Spini i shprehur në vlerësimet e VMRO-DPMNE-së për “politika të papërgjegjshme dhe të pasuksesshme ekonomike të kësaj qeverie” dhe “shpërdorim”, është thënë vetëm për të mbështetur spinin kryesor të përsëritur me vite, por sidomos pas zgjedhjeve lokale të vitit 2021, se “rrugëdalja e vërtetë reale janë zgjedhjet e shpejta të parakohshme parlamentare”

Shkruan: Теоfil Bllazhevski

Duke folur për borxhin publik dhe huamarrjen me eurobond nga qeveria aktuale, VMRO-DPMNE shprehu qëndrime në të cilat mund të vërehet spin:

Spin: Në dy vitet e mëparshme janë akumuluar 1.6 miliardë euro borxh i ri publik, i cili do të rritet me huamarrje të re prej 600 milionë euro për këtë vit.

Krahas barrës së rëndë të shlyerjes së borxhit publik në baza ditore, barrën e krijuar nga politikat e papërgjegjshme dhe të pasuksesshme të kësaj Qeverie do ta mbajnë brezat e ardhshëm. Shpërdorimi i tillë do të na kushtojë shtrenjtë për shumë vite në vijim… E vetmja rrugëdalje e vërtetë janë zgjedhjet e shpejta të parakohshme…

[Burimi: VMRO-DPMNE – Press/Ilieska – data: 18.03.2022]

Кundërspin: Rrallëherë është parë që në një vend, gjatë një paraqitje publike, vetë subjekti (në këtë rast VMRO-DPMNE) të ofrojë spin dhe kundër-spin të spinit të tij, siç mund të shihet nga paraqitja e datës 18.03.2022.

Konkretisht, partia në përpjekje për të “nxitur” idenë se zgjedhjet e parakohshme parlamentare janë domosdoshmëri pa të cilat nuk mundet, iu referua politikave ekonomike në vend rreth 15 vite më parë, duke krahasuar sasinë e huamarrjes përmes eurobonove të marra nga qeveritë e Nikolla Gruevskit, dhe ato të LSDM-së (të Zoran Zaevit dhe tash të Dimitar Kovaçevskit) dhe si ishte gjendja e borxhit publik atëherë dhe si është tani.

Thelbi i spinit është të theksohen vetëm numrat dhe të numërohen krizat, pa bërë analizë cilësore të të dyjave. Ndër të tjera, nuk merret parasysh se huatë e reja gjithmonë bëjnë shlyerje të huave të mëparshme, të cilat ndonjëherë, siç ishte rasti me eurobondet në qeveritë e Gruevskit, merreshin me kamata shumë më të larta.

Kështu, për shembull, në komunikim me publikun përmes Anastasija Ilieskës, ish-drejtoreshë e DAP nga VMRO-DPMNE, partia thotë relativisht saktë se Qeveria e LSDM-së (dhe koalicioni) në vitin 2020-21 akumuluan 1.6 miliardë euro borxh të ri publik dhe se huamarrja e planifikuar prej rreth 600 milionë euro do të bëhet 2.2 miliardë euro, dhe në 10 vjet qeverisje VMRO-DPMNE (dhe koalicioni), krijoi borxh publik prej 2.9 miliardë euro.

Mospërputhja dhe spini i parë në krahasim, janë vitet e qeverisjes (LSDM është në pushtet që nga qershori i vitit 2017, jo nga viti 2020, që do të thotë se hyn në vitin e gjashtë të qeverisjes) – nga ku mund të sqarohet se deri në vitin 2020, Qeveria e LSDM-së e uli borxhin publik dhe filloi të marrë hua pikërisht në vitin e parë të pandemisë.

Por, tashmë në fund të vitit të dytë pandemik, 2021, në vend të deficitit të madh dhe rënies së PBV-së prej 6 për qind, siç thuhet në krahasimin e ofruar nga VMRO-DPMNE, LSDM shënon rritje të PBV-së prej 4 për qind dhe ulje të Deficitit buxhetor nga 53 në 39 miliardë denarë:

Në vitin 2020, me deficit prej 53,4 miliardë denarë dhe rënie të PBV-së prej 6,1%, hymë në recesionin më të thellë që nga pavarësia dhe më i madhi në krahasim me shumicën e vendeve të rajonit.

Në vitin 2021, me deficit buxhetor prej 38,8 miliardë denarë dhe rritje prej 4% të PBV-së, kemi përjetuar realizimin më të keq në krahasim me vendet e rajonit.

Nga kjo pjesë e njoftimit/pressit, mund të shihet një tjetër gjysmë-spin. Krahasimi është bërë me vendet e rajonit, ndërsa të gjitha vendet e tjera të rajonit, përveç Serbisë, kanë pasur afërsisht ose të njëjtat arritje si në RMV, dhe nëse shikoni GDP-në për frymë – pavarësisht diferencës së madhe në GDP midis Beogradit dhe Shkupit, në favor të Serbisë – janë pothuajse të barabartë.

Ndër të tjera, të dhënat që japin shumë ekonomistë të njohur nuk përmenden fare, do të përmendim vetëm një pjesë të profesorëve të universiteteve tona, plus Vladimir Gligorov dhe Branimir Jovanoviç nga Instituti i Vjenës, të cilët të gjithë së bashku përsëritën se nuk ka rëndësi, sa e madhe është huamarrja në krahasim me PBV-në dhe se ka ende hapësirë për huamarrje për shkak të pretendimeve të jashtme që janë në strukturën e borxhit, por si do të shlyhet ai borxh. Plus shtesa (pothuajse në nivelin e faktit) që nëse vendi ka planifikuar të marrë hua në tregjet ndërkombëtare këtë vit, është më mirë ta bëjë këtë sa më shpejt që paratë të kenë normë më të ulët interesi, në kontekstin e luftës në Ukrainë, për shkak të së cilës paratë pritet të bëhen më të shtrenjta.

Së fundi, duke krahasuar krizat e numëruara nga VMRO-DPMNE, nuk bëhet fare dallim për përmasat e atyre krizave në shkallë globale. Për shembull, “kriza globale financiare, kriza e borxhit në eurozonë dhe kriza politike” gjatë qeverive të VMRO-DPMNE-së, ka ndikuar krejt ndryshe në vendet e botës dhe në vend, sa i përket efektit të përgjithshëm global të krizës pandemike, krizës energjetike dhe krizës në bursa dhe tregje (madje edhe me ushqime), për shkak të agresionit dhe pushtimit rus të Ukrainës, nga e cila është e shqetësuar e gjithë bota.

Dhe kur bëhet fjalë për inflacionin, i cili është global, dhe stagflacionin, i cili, me disa përjashtime, është gjithashtu global, gjë që mund të shihet qartë nga parashikimet e FMN-së në janar 2022 ose të Bankës Botërore, ku mund të lexoni vlerësimet se kriza ukrainase do të godasë veçanërisht vendet me të ardhura të mesme dhe të ulëta, duke përfshirë RMV-në. Për atë, përfundimisht, ndoshta flet edhe fakti që RP e Kinës ka parashikuar rritje vetëm 5 për qind këtë vit, më e ulëta në 20 vitet e fundit, ndërsa projeksionet e FMN-së nga janari janë se do të arrijë maksimum prej 4.8 për qind!

Prandaj, spini i shprehur në vlerësimet e VMRO-DPMNE-së për “politika të papërgjegjshme dhe të pasuksesshme ekonomike të kësaj qeverie” dhe “shpërdorim”, shprehet vetëm për të mbështetur spinin kryesor të përsëritur nga viti 2019, por sidomos pas zgjedhjeve lokale të vitit 2021, që “rrugëdalja e vetmja e vërtetë janë zgjedhjet e shpejta të parakohshme”.

Овој напис е изработен во рамките на проектот Проверка на фактите за напредокот на Северна Македонија кон ЕУ, имплементиран од Фондацијата Метаморфозис. Написот, кој е првично објавен во Вистиномер, e овозможен со поддршка на американската непрофитна фондација NED (National Endowment for Democracy). Содржината на написот е одговорност на авторот и не секогаш ги одразува ставовите на Метаморфозис, НЕД или нивните партнери.

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari