Kundërspin: Si i ka parë Zaev, Bullgarinë dhe Maqedoninë në të njëjtën anë në Luftën e Dytë Botërore?!

Kryeministri Zaev po përpiqet të relativizojë rolin e Bullgarisë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe ta zvogëlojë rolin e saj duke e quajtur një lloj “administimi”, edhe vetëm në fillim të luftës. Disa anëtarë të Komisionit Historik Maqedonas-Bullgar u distancuan nga pikëpamjet e Zaev dhe u bënë thirrje politikanëve që të përmbahen nga komentimi i temave që nuk kanë njohuri të mjaftueshme. Ish Presidenti dhe ish-udhëheqësi i LSDM-së, Branko Crvenkovski, njoftoi se ai do të ngrijë anëtarësinë në parti dhe bëri thirrje për thirrjen e menjëhershme të Bordit Qendror të Social Demokratëve

Shkruan: Olivera Vojnovska

Kryeministri, Zoran Zaev në intervistën e fundit për agjencinë bullgare “BGNES”, duke iu përgjigjur disa pyetjeve në lidhje me mosmarrëveshjen aktuale historike me Bullgarinë, shprehu gatishmërinë për të rihapur tema të ndjeshme që njerëzit të kuptojnë se çfarë po ndodhte me të vërtetë, dhe në të njëjtën kohëdha deklaratë me të cilën ai spinon të vërtetën:

Spin: Ne tashmë, mendoj se kemi mbi 20 pllakate në vend të ndryshuar ku shkruhet “pushtuesi fashist Bullgar”. Nuk është kështu! Bullgaria nuk është fashiste. Bullgaria është mike e jona… , tha Zaev, pas së cilës, në komentin e gazetarit bullgar: “Sipas asaj logjike, kur flisni me zonjën Merkel, duhet t’i thoni asaj se ata janë fashistë”, tha ai kategorikisht:

 Kjo nuk është e vërtet. Ka pasur asokohe, një administrim, në fillim. Më pas Bullgaria u ngrit kundër fashizmit, luftoi për liri, për demokraci dhe absolutisht është pjesë e frontit antifashist. Ushtria bullgare dhe maqedonase kanë çliruar teritore, ja, Kriva Pallankën, të gjithë rajonin e Kumanovës, Shkupin dhe të gjithë këtë pjesë.

[Burimi:  Telma; YouTube (nga 1.12 në 1.55 minuta të videos) – data: 25.11.2020]

Kundërspin: Në intervistë, Zaev përpiqet të relativizojë rolin e Bullgarisë gjatë Luftës së Dytë Botërore, duke e reduktuar atë në një lloj “administrimi” dhe vetëm në fillim. Meqenëse ai nuk specifikon saktësisht se cilës periudhë fillestare i referohet, nga konteksti i prezantimit të tij të mëtejshëm mund të konkludohet se ai po flet për fillimin e luftës në 1941 dhe në vitet vijuese të luftës. Ai në deklaratën e tij paraqet forcat e atëhershme ushtarake Bullgare në Maqedoni si “çliruese” (!). Përkundër këtij qëndrimi dukshëm të butë të Zaevit, faktet historike thonë diçka krejt tjetër.

Të dhënat historike nuk lënë hapësirë ​​për dilemë se në cilën anë ishte Bullgaria, duke e treguar atë si pjesë të Traktatit të Trefishtë (Gjermani, Itali dhe Japoni) – tre fuqitë e Boshtit të njohur gjithashtu si Romë-Berlin-Tokio. Bullgaria u bashkua me këtë bosht në 1 Mars 1941. Historikisht, pushtimi bullgar i Maqedonisë filloi në mes të prillit 1941, menjëherë pas 6 prillit 1941. Gjermania dhe Italia pushtuan Mbretërinë e Jugosllavisë, kjo zgjati deri në shtator 1944, kur forcat sovjetike pushtuan Bullgarinë pa hasur pothuajse asnjë rezistencë. Pas kësaj, Bullgaria doli në krahun e Aleatëve.

Disa anëtarë të Komisionit Historik maqedonas-bullgar kanë reaguar ndaj deklaratës së Kryeministrit dje për BGNES, duke u distancuar nga pikëpamjet e tij dhe duke u kërkuar politikanëve që të përmbahen nga komentimi i temave për të cilat nuk kanë mjaftueshëm njohuri.

Historiania Ljubica Spaskovska në profilin e saj në Facebook shkroi se:

 

Si anëtar i pjesës maqedonase të Komisionit, unë personalisht distancohem dhe dënoj deklaratat e fundit të Kryeministrit dhe i nxis politikanët të përmbahen nga pretendimet dhe komentet për të cilat nuk kanë njohuri dhe nuk është në fushën e tyre të njohurive dhe ekspertizës. Gjatë historiografisë perëndimore dhe në fushën e historisë publike, termi okupim përgjithësisht pranohet dhe roli i Bullgarisë në Luftën e Dytë Botërore flet shumë për marrëveshjen e paqes të nënshkruar me Aleatët, përfshirë Maqedoninë si pjesë e Jugosllavisë në vitin 1947.

Pastaj reklama në Facebook dhe Ognen Vangelov, gjithashtu një anëtar i komisionit të përzier me Bullgarinë, i cili shkroi se ai ishte “plotësisht dakordohet me Spaskovskën” dhe ndau mendimin e saj në rrjetin social.

 

PLEJADA E HEROJVE TË LUFTËS ANTI-FASHISTE

Lufta antifashiste e Maqedonisë është e mbështetur fuqimisht në shtetësinë maqedonase dhe është gdhendur në kujtesën kolektive të njerëzve. Në atë kuptim, fakti që më 11 tetor 1941, me sulmin ndaj stacionit policor bullgar në Prilep, filloi kryengritja kundër fashizmit në Maqedoni nuk mund të injorohet. Ata që dhanë jetën e tyre në këtë luftë nuk mund dhe nuk duhet të harrohen, as mizoritë dhe torturat ndaj popullatës.

Këtu do të tregojmë vetëm disa nga plejadat e heronjve në luftën tonë antifashiste.

Në fillim të kryengritjes në Maqedoni, më 14 tetor 1941 në një luftë me ushtrinë dhe policinë Bullgare në zonën e fshatit Belanovce, rajoni i Kumanovës vdiq Bajram Shabani, një luftëtar i çetës partizane të Karadakut.

Natën e 3 dhe 4 të janarit të vitit 1942, Orce Nikollov u vra në një pritë nga ushtria bullgare në malin Kukavica, afër fshatit Tuba, afër Vladiçin Han, Serbi, ndërsa përpiqej të kalonte vijën e demarkacionit përmes territorit të pushtuar nga Bullgarët. 

Më 2 Mars 1942, Borka Taleski u vra në një pritë nga forcat Bullgare pranë fshatit Pletvar.

Më 3 maj 1942, çeta partizane e Manastirit “Pelister”, në të cilën ishte Elpida Karamandi, u rrethua nga ushtria dhe policia Bullgare, dhe në betejën disa-orëshe ajo u plagos rëndë. Krejtësisht e pafuqishme për të kryer vetëvrasje, ajo u kap nga policia dhe vdiq pas një torture të gjatë.

Në vjeshtë, më 12 shtator 1942, afër fshatit Bolno, rajoni i Resnjës, në një luftë kundër ushtrisë dhe policisë Bullgare, Steve Naumov bëri vetëvrasje, së bashku me bashkëluftëtarin e tij, heroin kombëtar Mite Bogoevski.

Më 16 dhjetor 1942 në Veles, Nezhilovo, Nevena Georgieva-Dunja, e cila ishte vetëm 17 vjeç, u vra në një përplasje me policinë bullgare. Pasi e plagosën rëndë, ata i prenë kokën, e shtynë në një kunj dhe e përshkuan nëpër fshatrat e Velesit për të frikësuar njerëzit kryengritës. Për të frikësuar qytetarët e Velesit, ata e vendosën kokën në një vitrinë qendrore të dyqanit. Për nder të Nevena Georgievës, u kënduan disa këngë nga Lufta Nacionalçlirimtare, përfshirë këngët “Po polat odat argati ” dhe “Pusta ostanala taja kontra çeta“.

Më 19 dhjetor 1942, në Veles, Mirce Acev dhe Strasho Pinxhur u arrestuan nga policia bullgare dhe u transferuan në burgun famëkeq të policisë së Shkupit . Pas pesë ditësh tortura fizike në Departamentin e Policisë së Qarkut të Shkupit dhe pa gjyq, të dy u vranë më 4 janar 1943 (u hodhën nga dritarja). Dëshmitë e drejtpërdrejta rreth torturave dhe vrasjeve të tyre jepen nga kreu i sigurimit të shtetit bullgar Ljubomir Jordanov .

Në mbrëmjen e 20 shkurtit 1943, në Shkup, Rade Jovcevski-Korchagin u plagos së pari nga policia Bullgare dhe më pas u vra .

Më 16 qershor 1943 në fshatin Vatasha, Tikvesh ndodhi një ngjarje e përgjakshme kur ushtarët bullgarë pushkatuan 12 të rinj:  Vasil Haxhii Jordanov, Ferpo Pop Georgiev, Dime Çekorov , Blazhe Icev,  Vanço Gurev ,  Pane Juneau ,  Danko Dafkov ,  Ilco Dimov ,  Gerasim Matak ,  Pane Meshkov ,  Risto Gjondev  dhe  Pero Videv . Një monument u ndërtua për nder të tyre afër fshatit, në lokalitetin Moklishte, dhe gjithashtu kjo ngjarje këndohet në këngën e  Lazar Mançevskit , “” Fshati Vatasha qau për mua “.

Më 7 shkurt 1944. Gjatë sulmit ndaj bastionit ushtarak dhe policor bullgar në fshatin Biljaça, rajoni i Preshevës, Hristijan Todorovski – Karposh u vra nga ushtria Bullgare. Në nder të tij u kënduan disa këngë partizane: “Beteja po ndodh në fushën e Kumanovës“, “Më jep, e dashur nënë, më jep “ dhe “Marshi i Brigadës së Tretë Maqedonase“.

Më 25 shkurt 1944, në Kozle pranë ish-fabrikës së Aluminës, u vra Kuzman Josifovski – Pitu nga një ushtar bullgar. Sot atje është një pllakë përkujtimore.

Më 20 maj 1944, Vera Jociq u plagos rëndë në luftimet me forcat bullgare pranë fshatit Stracin, rajoni i Kumanovës. Partizanët e nxorrën jashtë dhe e çuan në një krah çadre për tre ditë dhe tre netë Tre ditë më vonë, ajo vdiq afër fshatit Sasa, rajoni i Delçevës. Vera Jociq këndohet në këngën e famshme “Sytë” nga Aco Shopov. 

Natën e 15 korrikut 1944, shtëpia në të cilën ajo po qëndronte u bllokua nga policia Bullgare në Shtip. Vera Ciriviri-Trena. Gruaja zbathur filloi të vraponte drejt shtëpive fqinje, por askush nuk iu përgjigj kërkesave të saj për t’u fshehur. Në momentin që ajo u hodh mbi murin e gardhit të një shtëpie, u godit nga agjentët e policisë, të cilët e ndoqën. Për të mos u dorëzuar e gjallë në duart e armikut, ajo bëri vetëvrasje.

Dëbimi i hebrenjve nga Maqedonia, i organizuar nga qeveritë e Bullgarisë dhe Gjermanisë naziste, nuk duhet të harrohet. Natën midis 10 dhe 11 mars 1943, pothuajse të gjithë hebrenjtë nga Maqedonia ishin mbledhur në Manastir, Shkup dhe Shtip dhe në fund të marsit ata u dëbuan nga Monopoli i Shkupit në kampin Treblinka në Poloni. Askush nuk u kthye nga atje.

RELATIVIZIMI – PUSHTUESIT OSE ÇLIRIMTARËT

Të gjithë këta shembuj dhe shumë të tjerë tregojnë se kryeministri shtrembëron të vërtetën kur thotë se vetëm në fillim “ka pasur një administratë “dhe se“pas kësaj Bullgaria ngrihet së bashku antifashizmit, lufton për liri, për demokraci dhe është absolutisht pjesë nga fronti antifashist. Ushtritë bullgare dhe maqedonase çliruan territore, këtë e dim, Kriva Pallanka, të gjithë rajonin e Kumanovës, Shkupi dhe gjithë këtë pjesë” .

Jo, Bullgaria nuk ishte pjesë e frontit antifashist, por ishte në anën e gabuar të historisë deri në shtator 1944, kur, siç u përmend më lart, nën presionin e Bashkimit Sovjetik dhe ushtrisë së Kuqe të inkursionit në territorin bullgar, ajo i shpalli luftë Gjermania.

Nga ana tjetër, Zaev jep përshtypjen se ushtritë maqedonase dhe bullgare çliruan Kriva Pallankën, Kumanovën dhe Shkupin krah për krah. Por nuk ka qenë bash ashtu siç pretendon kryeministri dhe siç u përpoq të thjeshtëzonte gjërat dhe ngjarjet.

Gjegjësisht, në mes të shtatorit 1944, para ushtrisë bullgare, si pjesë e forcave të Frontit III Sovjetik ukrainas, ju dha detyra për të siguruar krahun e majtë të Ushtrisë së Kuqe, për të shtypur forcat gjermane në Serbi dhe Maqedoninë e Vardarit dhe për ta ndaluar r tërheqjen e ushtrive gjermane nga Greqia përgjatë luginave të lumenjve Morava, Vardar dhe Ibër. Brenda atyre aktiviteteve nga 8 tetori deri më 19 nëntor 1944, domethënë, në fund të luftës, forcat bullgare morën pjesë në operacionin Stracin-Kumanovë.

Zaev, në këtë rast, mbivlerëson rolin e ushtrisë bullgare. Ishte e përfshirë në disa operacione përfundimtare, por nuk mund të ketë asnjë shenjë barazie – se bashkë me ushtrinë maqedonase “çliruan territore”.

Pavarësisht nga motivet e Zaevit në këtë periudhë të ndjeshme, kur po bëhen përpjekje për të bindur Bullgarinë të heqë dorë nga qëllimi i saj për të na bllokuar që të fillojmë negociatat me Bashkimin Evropian, pretendimet e tij thjesht nuk korrespondojnë me faktet historike.

LUM REAGIMESH

Le të përmendim gjithashtu se pikëpamje të tilla problematike të kryeministrit të shprehura në intervistën për mediat bullgare, provokuan një lum reagimesh në publik.

Ish Presidenti dhe ish udhëheqësi i LSDM-së, Branko Crvenkovski njoftoi se ai do të ju bëj thirrje anëtarëve në parti dhe bëri thirrje për thirrjen e menjëhershme të Bordit Qendror të Social Demokratëve. Ai beson se pikëpamjet dhe tezat e shprehura në intervistën e Zaev me agjencinë bullgare kanë shkaktuar dhe do të shkaktojnë pasoja të rënda dhe afatgjata për popullin maqedonas dhe shtetin maqedonas.

Në 7 vitet e kaluara kam vendosur të mos jem prezent në opinionin politik në Maqedoni. Doja që partia të ishte e lirë nga udhëheqja e mëparshme e LSDM-së me shtetin. Në periudhën pas formimit të Qeverisë së udhëhequr nga LSDM-ja, unë nuk dola publikisht në mënyrë që të mos isha në një situatë për t’u ballafaquar ose kritikuar publikisht me disa politika dhe veprime të partisë time. Edhe pse pasur situata të tilla në shumë raste. Pozicioni im do të vazhdonte të jetë i tillë edhe në të ardhmen nëse nuk do të kishte ndodhur intervista skandaloze e kryeministrit dhe kryetarit të partisë sonë Zoran Zaev. Pikëpamjet dhe teoritë e shprehura në këtë intervistë shkaktuan dhe do të shkaktojnë pasoja të rënda dhe të qëndrueshme për popullin maqedonas dhe shtetin maqedonas – tha Crvenkovski në një deklaratë dërguar mediave.

Udhëheqësi i VMRO-DPMNE-së, Hristijan Mickoski në një konferencë të jashtëzakonshme për shtyp shprehu shqetësim për, siç tha ai, “një intervistë skandaloze me Zaev e cila mohon luftën antifashiste të qytetarëve dhe të drejtën tonë për të thirrur atë trashëgimi”.

Ai pranon që këtu kishte një administratë bullgare dhe praktikisht barazon luftëtarët maqedonas për një shtet të pavarur maqedonas që luftuan kundër okupatorit fashist në Luftën e Dytë Botërore, kështu që ai thotë se Shkupi, Kumanova dhe Palanka në të vërtetë ishin çliruar dhe nuk ishin skllavëruar në Lufta e Dytë Botërore, tha Mickoski .

Peter Bogojeski i konceptit të Maqedonisë, intervistë e Zaev për bullgaren BGNES e quajti skandaloze, duke shtuar se ” vendoset në mënyrë të tillë që nuk zgjidh, por shtyn problemin, i cili komplikon pozicionin e Maqedonisë në negociatat e integrimit evropian “.

Bashkimi i Luftëtarëve kërkon që kryeministri Zaev të distancohet nga pikëpamjet e tij të dhëna në një intervistë me agjensinë Bullgare.

Bashkimi i Luftëtarëve të Luftës Çlirimtare Popullore dhe Antifashiste të Maqedonisë 1941-1945 dhe pasardhësit e tij janë të befasuar nga kualifikimet e pamatshme të kryeministrit Zoran Zaev, të paraqitura në një intervistë dhënë për një media bullgare. Si pjesëmarrës në arritjen më të ndritshme të luftës shekullore të popullit maqedonas për lirinë e tij – Luftës Nacionalçlirimtare, ne ndjehemi të ofenduar nga përçmimi i luftës sonë. Ne prekemi nga fakti se ky është një rishikim i vlerësimit të pranuar përgjithësisht të historisë botërore për Luftën e Dytë Botërore. Ne presim që Kryeministri të distancohet nga pikëpamjet e tij, thuhet në deklaratën e Bordit të Qytetit të Bashkimit të Luftëtarëve.

Në përgjigje të  intervistës së Zaev doli edhe Liliana Popovska, ish-deputete dhe presidente e DOM, parti aktuale në koalicionin qeveritar.

Tmerr deri në dhimbje. Nëse BE-së i duhet një vetëvrasje e tillë kombëtare dhe mendore, atëherë BE-ja që ne e respektojmë dhe dëshirojmë ka pushuar së ekzistuari!? Deklarata të tilla nga politikanët maqedonas për çështje serioze janë të papranueshme! Në emër të kujt flitet? Askush nuk ka mandat për këtë !!  Shkroi ajo në Facebook

Performanca e Zaev shkaktoi reagime të mëdha  në rrjetet sociale, dhe stuhia më e dukshme e kritikave negative ishte në “Twitter”.

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari