Kundërspin: Që është “e panjohur”, nuk do të thotë se nuk ka korrupsion në eshalonin e lartë
Nuk është e vërtetë se “askund në eshalonin më të lartë, as në të dytin, nuk njihet korrupsioni”. Kjo nuk thuhet drejtpërdrejt, por as nuk refuzohet, nëse lexoni me kujdes të gjithë raportin që erdhi nga Departamenti i Shtetit të SHBA-ve, i cili i referohet klimës së investimeve në vend. Kjo është arsyeja pse kryeministri nuk mund në një deklaratë të përgjithshme, të amnistojë edhe eshalonin e parë edhe të dytë dhe drejtorët e ndërmarrjeve publike.
Shkruan: Teofil Bllazhevski
Kryeministri i Republikës së RMV-së, Zoran Zaev, dha një deklaratë në lidhje me korrupsionin në të cilin vërehet spin:
SPIN: Nuk do të kërkoj përgjegjësi nga zv.kryeministri për Luftimin e Korrupsionit. Askund në eshalonin më të lartë, madje edhe në të dytin, nuk njihet korrupsioni. Pra, nuk u gjet tek ministrat, tek drejtorët, por u gjet pas analizës … në pjesën e funksionimit administrativ të institucioneve publike …
.. Pas të gjitha analizave, për ne është e qartë niveli i korrupsionit në eshalonin e tretë, atje ku qytetarët prekin sportelet – fletpronësitë, vendimet për ndërtim, etj, dhe ne do ta ndryshojmë këtë. Në veçanti, edhe Departamenti i Shtetit mirëpret dixhitalizimin, ku faktori subjektiv i vendimmarrjes në nivelin administrativ do të zëvendësohet nga një kompjuter, do të mund të “bajpasohet” ai faktor subjektiv i punonjësit administrativ, i cili është pikë korrupsioni midis qytetarëve dhe administratës publike.
[Burimi: 24 Vesti – Zaev/deklaratë dhe 360 Gradë -data: 26.07.2021]
Kundërspin: Kryeministri Zoran Zaev, i pyetur nga gazetarët në lidhje me pikëpamjet mbi korrupsionin në vend në raportin e Departamentit Amerikan të Shtetit dhe nëse ai do të kërkojë përgjegjësi nga zv.kryeministrin përgjegjës për luftimin e korrupsionit (Ljupço Nikolovski), dha përgjigje në të cilat shtrembërohet e vërteta ose spin:
Fillimisht, nuk është e vërtetë që “askund në eshalonin më të lartë, madje as në të dytin, nuk njihet korrupsioni“. Nuk thuhet drejtpërdrejt, por nuk refuzohet, nëse lexoni me kujdes të gjithë raportin që erdhi nga Departamenti i Shtetit të SHBA-ve, i cili i referohet klimës së investimeve në vend. Natyrisht, mund të mos jetë zbuluar nga qeveria e Zaevit, por kryeministri nuk mundet, në një deklaratë të përgjithshme, të amnistojë eshalonin e parë dhe të dytë dhe drejtorët e ndërmarrjeve publike.
Ndërsa, në raportin e përmendur amerikan, në pjesën ku përmendet korrupsioni (pika 9 e Raportit, por edhe në pjesën hyrëse), të paktën një paragraf tregon se korrupsioni nuk përjashtohet të jetë i pranishëm në eshalonin e parë, të dytin , dhe në të tretin dhe jo vetëm në pushtetin ekzekutiv, por edhe në gjyqësor dhe shumë sektorë të tjerë:
Zbatimi i ligjeve anti-korrupsion ndonjëherë ka qenë në shënjestër të dobët dhe në mënyrë selektive ndaj kritikëve dhe shkelësve të nivelit të ulët të qeverisë. Ka akuza (pretendime) të besueshme për korrupsion në zbatimin e ligjit, në gjyqësor dhe shumë sektorë të tjerë.
Nëse merren parasysh fjalitë nga raporti se “të shpeshta janë raportet e nepotizmit në prokurimin publik” ose se “shumë biznese që veprojnë në Maqedoninë e Veriut, përfshirë disa kompani amerikane, e identifikojnë korrupsionin si një problem në prokurimin publik dhe gjyqësorin” – mund të shihet se raporti nuk përjashton aspak që korrupsioni mund të gjendet në eshalonin e parë ose të dytë të qeverisjes, siç thotë Zaev.
Më në fund, kush i bën ligjet? Më shpesh Qeveria dhe ministrat e saj, përkatësisht aparati i pushtetit ekzekutiv me të cilin ata komandojnë. Atëherë shtrohet pyetja pse eshaloni i parë dhe i dytë i qeverisë, me qëllim për të përmirësuar kushtet për parandalimin dhe luftën kundër korrupsionit, nuk u përpoq të miratojë legjislacion që do të ndalonte në mënyrë të qartë kompanitë të ofronin ryshfet? Madje edhe përmes një insistimi ligjor që një kompani që nuk ka rregulla të tilla të brendshme, nuk mund të marrë pjesë në prokurimin publik. Sepse në atë raport, i cili gjithashtu përmend prokurimin publik si një zonë e goditur nga korrupsioni, është përfshirë edhe fjalia e mëposhtme:
Qeveria nuk u kërkon ndërmarrjeve private të krijojnë kode të brendshme të sjelljes që ndalojnë mitmarrjen e nëpunësve publikë. Shumë OJQ vendase fokusohen në anti-korrupsionin dhe transparencën në financat publike dhe procedurat e tenderit. Ka raporte të shpeshta për nepotizëm në tenderat publikë. Qeveria nuk siguron mbrojtje të veçantë për OJQ-të e përfshira në hetimet e korrupsionit.
Vetëm për informacion, prokurimi publik vetëm në nivelin lokal për vitin 2020 arriti në 130 milion euro, ndërsa në nivelin qendror ato janë mbi një miliard euro.
Nuk është vetëm Departamenti i Shtetit! Edhe për KE-në është kjo është “çështje shqetësuese”
Mbi të gjitha, korrupsioni si problem në shoqëri nuk është detektuar vetëm nga Departamenti i Shtetit. Në raportin e fundit mbi progresin e RMV-së drejt integrimit evropian, botuar në tetor 2020, Komisioni Evropian duhej të përmendte fjalën korrupsion 66 herë dhe arriti në përfundimin se “vendi ka shkallë të caktuar gatishmërie / është mesatarisht i përgatitur për të zbatuar ligjet e BE-së dhe Standardet evropiane në këtë fushë ”(duke iu referuar gjyqësorit dhe të drejtave themelore), që më poshtë të konstatojë:
Korrupsioni është i përhapur në shumë fusha dhe mbetet një çështje shqetësuese.
Bëhet e qartë se nëse Departamenti i Shtetit dhe Komisioni Evropian konstatojnë se korrupsioni është i pranishëm në shumë fusha, fjalët e kryeministrit Zaev se ai gjendet kryesisht në administratë, ku qytetarët kanë kontakte me sportelet, dhe nuk gjenden në eshalonin e parë dhe të dytë, janë një shtrembërim i së vërtetës, dmth, spin.
Megjithëse këto raporte nuk zvogëlojnë vlerën e përpjekjeve të Qeverisë (“është bërë përparim i mirë në konsolidimin e historikut të hetimit, ndjekjes penale dhe ndjekjes penale të rasteve të nivelit të lartë të korrupsionit” – vlerësimi i përgjithshëm në raportin e KE-së“), as koordinimi i bërë nga sektori i zëvendëskryeministrit Ljupço Nikolovski, për ndihmë sistematike ndaj organeve që praktikisht duhet të luftojnë korrupsionin, dhe megjithëse ka spine nga VMRO-DPMNE opozitare se “korrupsioni po vlon” në Qeverinë e Zaevit, vetë kryeministri me deklarata që ne e vlerësojmë atë si spin, nuk ndihmon në luftën kundër korrupsionit.
Sepse, le t’ju kujtojmë, Zaev dhe njerëzit më të afërt të tij vazhdojnë të përsërisin se ligjet vlejnë për të gjithë dhe se askush nuk do të amnistohet nëse konfirmohet se ai ka shkelur ligjet. Pse atëherë deklarata të tilla nëse kryeministri mendon se nuk ka korrupsion në eshalonin e parë dhe të dytë, dhe në të tretin tek drejtorët?
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari