Kundërspin: Kush është çlirimtar, kush agresor, dhe kush është shpërndarës i dezinformatave për pushtimin rus?
Në fjalimin e tij më 9 maj, ditën e fitores mbi fashizmin, ambasadori rus Sergei Bazdnikin u përpoq të tregonte se propagandë nga ana e tyre nuk ekziston dhe se në pushtimin e Ukrainës, Rusia ishte çlirimtare dhe jo agresore. Se propaganda ruse është “pioniere” në tentimet për manipulim me opinionin, dëshmojnë përvoja të shumta, regjistrime, prova të bazuara në fakte, madje edhe kërkime të hollësishme. Për më tepër, në rast se një shtet sulmon një shtet tjetër, sovran me mjete ushtarake, dhe ka viktima njerëzore dhe dëme të mëdha materiale, nuk mund të flasim për çlirim, por për agresion.
Shkruan: Меri Jordanovska
Në fjalimin e ambasadorit rus në vend Sergej Bazdnikin në manifestimin përkujtimor me rastin e 9 majit në Shkup, vërehen disa spine. Në fjalën e tij, Bazdnikin e barazon luftën dhe fitoren mbi fashizmin me pushtimin rus të Ukrainës, sikur të ishin dy ngjarje identike dhe sikur të bëhet fjalë për çlirimin e territoreve. Në narrativin që përdor Bazdnikin në fjalimin e tij, tentohet të shtrembërohet se lufta në Ukrainë e nisur më 24 shkurt të këtij viti është në fakt një çlirim, pra luftë që po i bëhet nazizmit.
Spin: Sot, kur ushtarët rusë përsëri, si tetë dekada më parë, duhet të luftojnë me armë në dorë kundër nazizmit të rrënjosur në tokën ukrainase, festa e 9 majit është e mbushur me një rëndësi të veçantë për ne. Prandaj në territoret e çliruara ngrihet Flamuri i Fitores – flamuri që dikur u ngrit mbi Rajhstagun në Berlin.
[Burimi: Ambasada e Federatës Ruse në Maqedoninë e Veriut, fjalimi i Bazdnikin – data: 09.05.2022]
Kundërspin: Nazizmi nuk i ka rrënjët në Ukrainë dhe në “vendin ukrainas”, megjithëse është fakt se në vend, si në shumicën e vendeve të BE-së dhe Ballkanit, ka elementë të ekstremit të djathtë, madje edhe subjekte politike.
Në Luftën e Dytë Botërore, pas pushtimit të Gjermanisë naziste nga Bashkimi Sovjetik i atëhershëm (Operacioni Barbarossa), populli i Ukrainës mbeti në anën e Wehrmacht (ushtria gjermane). Numri nuk mund të llogaritet saktësisht, por në asnjë mënyrë nuk mund të thuhet se populli ukrainas luftoi në anën e fashistëve dhe nazistëve. Përkundrazi.
Në atë kohë në Ukrainë, udhëheqësi i lëvizjes së krahut të djathtë “Organizata e Nacionalistëve ukrainas” ishte Stepan Bandera. Anëtarët e kësaj lëvizjeje qëndrojnë pas likuidimeve të shumta të hebrenjve, polakëve, rusëve dhe ukrainasve në territorin e Ukrainës dhe mbi të gjitha në Lviv, ndërsa numri i viktimave është me mijëra. Ekziston edhe divizioni “Galicia” me bazë në Wehrmacht, i përbërë nga vullnetarë ukrainas.
Tetëdhjetë vjet më vonë, elementi i ekstremit të djathtë është i pranishëm në Ukrainë, i cili është shfaqur në regjimentin “Azov”, fillimisht batalioni “Azov”, i përbërë nga vullnetarë që kanë shprehur dëshirën për të luftuar në anën ukrainase në Donbas, pasi separatistët në këtë rajon të ndihmuar nga Rusia, anuluan bindjen e tyre ndaj Kievit. Ndërkohë, regjimenti Azov është bërë pjesë e Gardës Kombëtare të Ukrainës dhe është e paqartë se sa i pastër është nga elementët ekstremistë. “Azov” ka njëfarë mbështetjeje në mesin e popullatës, jo për shkak të përkatësisë politike, por për faktin se që nga viti 2014 ata janë në ballë të luftës kundër aneksimit të Krimesë nga Rusia, separatistëve Donetsk dhe Luhanskut dhe më pas edhe pushtimit.
Moska zyrtare, nëpërmjet diplomatëve të saj, e përdor me mjeshtëri këtë fakt dhe krijon një narrativë artificialisht të rreme me të cilën “Azov” e barazon atë me të gjitha forcat e armatosura të Ukrainës dhe në të gjitha paraqitjet i paraqet si naziste, po ashtu edhe në këtë rast, me deklaratën e Bazdnikin. Ushtria e rregullt e Ukrainës nuk ka asnjë lidhje me nazizmin, gjithmonë distancohet nga deklaratat politike të drejtuesve të “Azov” dhe ka pasur përpjekje për t’i çarmatosur (2019) dhe për të shpërndarë njësinë.
Prandaj, spin klasik është deklarata e Bazdnikin se trupat ruse përsëri, si gjatë Luftës së Dytë Botërore, duhet të luftojnë me armë në dorë kundër nazizmit në vendin ukrainas.
Trupat ruse në Ukrainë tani jo vetëm që po bombardojnë Kharkovin dhe Odesën, por gjithashtu po sulmojnë Mykolaiv dhe mbajnë nën rrethojë Kherson. Hedhin bomba pranë memorialit të Holokaustit në Babin Yar, Kiev. Nga frika, ata qëllojnë mbi tanket që ende qëndrojnë në piedestalet në qytetet e Ukrainës në kujtim të Luftës së Dytë Botërore. “Fitorja e Madhe” nuk është objektivi i vetëm. Është sulm me tank jo vetëm për kujtimin e veteranëve të Luftës së Dytë Botërore, por edhe për disa dëshmitarë ende të gjallë të luftës, të cilët nuk mund të largoheshin nga shtëpitë e tyre gjatë granatimeve ruse, shkruan për Deutsche Welle-n politologu rus Ivan Preobrazhenski për këtë temë.
Dezinformata për dezinformimin dhe propagandën ruse
Spin: Akuzohemi për agresion. Theksoj – e pabazuar. Ne nuk jemi agresorë, por çlirimtarë. Ata thonë se ne gjoja po bëjmë fushata dezinformative dhe propagandistike ushtarake – kjo gjithashtu nuk korrespondon me gjendjen reale: nuk kemi merremi me përhapjen e “fakeve”, por vetëm përdorim fakte fakte dhe informacione të verifikuara. Ata po përpiqen të “largojnë” kulturën, shkencën, sportin rus – përpjekje të tilla jo vetëm që janë mosrespektuese për iniciatorët e tyre, por janë absolutisht pa perspektivë.
Кundërspin: Se propaganda ruse është “pioniere” në përpjekjet për të manipuluar publikun, sëshmojnë përvoja të shumta, të dhëna dhe prova të bazuara në fakte. Madje, në rastin kur një shtet sulmon një shtet tjetër, sovran, me mjete ushtarake, dhe në të njëjtën kohë ka viktima njerëzore dhe dëme të mëdha materiale, nuk mund të flasim për çlirim, por për agresion.
Fillimisht, vetë gazetarët rusë, të cilët ndjekin nga afër situatën dhe zhvillimet në vend, flasin për mënyrën se si funksionon propaganda ruse, ndryshe nga ajo që përdor Bazdnikin në fjalimin e tij.
Propaganda është një nga gjërat themelore në këtë luftë. Ne shohim disa nivele të propagandës – një nivel është propaganda shtetërore, dua të them disa kanale televizive, agjenci televizive të lajmeve që kanë monopolin e televizionit. Të gjitha kanalet televizive të pavarura u mbyllën dhe pothuajse të gjitha mediat e njohura të pavarura në internet (ka disa media të tjera të vogla rajonale) janë bllokuar që nga fillimi i luftës, përfshirë BBC-në. Ne shikojmë shumë kanale televizive shtetërore dhe agjenci shtetërore të lajmeve, ky është një nivel i propagandës. Një nivel tjetër është fabrika e trolleve, me qendër në Shën Petersburg. Madje kanë marrë me qira një zyrë specifike për të raportuar për këtë luftë. Fabrika e Shën Petersburgut besohet se është në pronësi të Eevgeny Prigozhin, një biznesmen i afërt me Putinin dhe Kremlinin. Një nivel tjetër propagande është fabrika shtetërore e trolleve. Ekziston një agjenci shtetërore që ndihmon autoritetet rajonale dhe të Moskës të mbulojnë aktivitete të ndryshme, por ato janë të përfshira në mbulimin e luftës përmes propagandës. E shohim këtë makineri të madhe propagandistike duke punuar jashtëzakonisht shumë, tha në intervistë për “Vërtetmatësin” gazetari rus Andrei Zakharov.
Në opinion madje është e njohur fjala “rashizam”, gjegjësisht kombinimi i emrit të vendit (Rusi) dhe fjalës fashizëm, një term i përdorur gjerësisht në Ukrainë, duke aluduar në propagandën zyrtare të Kremlinit, e cila rregullisht paraqitet si anti-fashiste dhe e justifikon sulmin ndaj Ukrainës si një luftë kundër regjimit të supozuar neo-nazist.
Modelet moderne ruse të propagandës janë aq të përhapura saqë shpesh janë objekt kërkimi dhe debati, me shumë ekspertë që përpiqen ta përkufizojnë atë, dhe kështu të gjejnë mënyra për ta zbutur atë ose për ta afruar atë me publikun në mënyrë që të fitojnë një sens më të mirë kur bëhet “viktimë”.
Më shpesh, propaganda ruse përcaktohet nga dy karakteristika kryesore, numri i madh i kanaleve dhe mesazheve dhe gatishmëria e paturpshme për të përhapur të vërteta të pjesshme ose trillime të plota. Propaganda ruse shpesh thuhet se argëton, ngatërron dhe mbingarkon audiencën. Përhapet me shpejtësi, përhapet vazhdimisht dhe përsëritet.
Prandaj, përpjekja e ambasadorit rus Bazdnikin për të thënë se propaganda ushtarake dhe dezinformata si të tilla nuk ekzistojnë është pothuajse identike me të thënë se e kuqja është në të vërtetë blu. Në fund të fundit, këtë e vërteton rrëfimi i tij në të njëjtën fjali, ku ai pretendon se Rusia është çlirimtare, jo agresore në pushtimin e Ukrainës.
Në asnjë rast nuk mund të thuhet se Rusia nuk ka qëllime agresive, ndërsa hyn në territorin e një shteti sovran, duke pretenduar se po e çliron atë.
Ky artikull është përgatitur në kuadër të projektit Kontrolli i fakteve për progresin e Maqedonisë së Veriut drejt BE -së, i zbatuar nga Fondacioni Metamorfozis. Artikulli, i botuar fillimisht në Vërtetmatës, është mundësuar nga mbështetja e fondacionit jofitimprurës amerikan NED (National Endowment for Democracy). Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e autorit dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Metamorphosis, NED ose bashkëpunëtorëve të tyre
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari