Kundërspin: Kërkesa e përgjigjeve për vendimin për “Target-Tvrdina” nuk është presion ndaj gjyqësorit

Në kushte të politizimit të lartë të shoqërisë dhe të më shumë debateve për ndarjen jo të plotë të tri pushteteve, si dhe në kushtet e besimit shumë të ulët të publikut në drejtësi (vetëm 4 për qind) për të cilin ekziston perceptim për ndikim të fortë politik, por edhe nga elitat e biznesit, është plotësisht i kuptueshëm reagimi si i zyrtarëve publikë ashtu edhe i qytetarëve se drejtësia do të mbetet sërish e parealizuar apo e paplotë. Prandaj, thelbi i reagimeve bazohet në perceptimin e për mos arritje të drejtësisë, aq më tepër që është hera e dytë radhazi e heqjes së aktgjykimit për Sasho Mijalkovin dhe bashkëpunëtorët e tij nga e njëjta gjykatë, ndërsa jo për ushtrimin e presionit politik ndaj pavarësia dhe paanshmëria e gjyqësorit.

 

Shkruan: Теоfill Bllazhevski

 

Në detin e reagimeve për vendimin e Gjykatës së Apelit në Shkup për anulimin e aktgjykimit të shkallës së parë për “Target-Tvrdina”, vërejmë edhe një pjesë të reagimit të mbrojtjes së të akuzuarit në këtë rast, Sasho Mijalkov, në të cilën mund të zbulohet spin:

Spin: Sulmet aktuale politike ndaj këshillit gjyqësor në Gjykatën e Apelit në Shkup, i cili vendosi për ankesat e parashtruara për lëndën, janë të papranueshme dhe meritojnë dënimin më të rëndë.

Mbrojtja ende nuk e ka pranuar aktgjykimin e Gjykatës së Apelit në Shkup dhe nuk i di ende argumentet dhe udhëzimet e gjykatës së shkallës së dytë. E di vetëm se shprehet “shqetësim” apo “zhgënjim” nga zyrtarë të lartë shtetërorë të pushtetit ekzekutiv. Kjo është ndërhyrje e drejtpërdrejtë dhe presion ndaj gjyqësorit, i cili duhet të jetë i pavarur.

Është edhe më shqetësues fakti se një presion i tillë është publik dhe tregon se frika nga ndërhyrjet politike ka qenë e justifikuar që në fillim të procedurës dhe ka ndikuar në aktgjykimin e shkallës së parë ashtu siç ishte miratuar.

Për presione dhe ndërhyrje të tilla në gjyqësor do të informojmë edhe Gjykatën e të Drejtave të Njeriut në Strasburg, sepse vlerësojmë se kjo cenon të drejtat e klientit tonë për gjykim të drejtë dhe fer, që është e pamundur të arrihet në këtë lloj atmosfere dhe ngacmim të gjyqtarëve.

[Burimi: Faktor – Paraqitet mbrojtja e Mijallkovit..; Data: 18.12.2022]

 

Kundërspin: Reagimi i ekipit të avokatëve – mbrojtja e Sasho Mijalkovit në rastin Target – Tvrdina, në një pjesë shtrembëron kur e prezanton opinionin me qëndrimin e tyre se shprehjet e “shqetësimit” dhe “zhgënjimit” janë ndërhyrje direkte dhe presion ndaj autoritetit gjyqësor.

Bëhet fjalë për reagimet e disa zyrtarëve publikë të zgjedhur apo të emëruar, të cilët të pyetur nga publiku/gazetarët shprehën mendimin e tyre lidhur me anulimin e aktgjykimit të Gjykatës së Apelit për Shkupin për rastin “Target-Tvrdina”, i cili ishte shpallur të premten më 16.12.2022.

Spini është edhe më evident sepse edhe mbrojtja thotë se “ende nuk e ka marrë aktgjykimin” dhe “nuk i njeh ende argumentet dhe udhëzimet e gjykatës së shkallës së dytë”, pra do të thotë se as nuk e di nëse argumentet e tyre në ankesë ishin vendimtare për vendimin e Apelit apo diçka që ajo bën në detyrë zyrtare. Në çdo rast, gjërat bëhen pak më të qarta me njoftimin e dytë të Gjykatës së Apelit në Shkup më 19.12.2022, ndërsa nuk dihet pse janë treguar kaq “koprracë” gjatë njoftimit të parë të premten më 16.12.2022. Por jo vetëm kaq, por shohim edhe spin në paqartësinë e reagimit të mbrojtjes kur pretendon se do të informojnë Gjykatën e të Drejtave të Njeriut në Strasburg, pasi kjo çështje nuk ka mbërritur ende në Strasburg.

 

Nga “pylli nuk shihen drunjtë” – përgjime masive dhe të paligjshme

Thelbi i komenteve të zyrtarëve publikë, të cilat në fakt përputhen me shumicën e raportimeve dhe komenteve në media dhe me shumicën e komenteve të qytetarëve në rrjetet publike, nuk synojnë ligjshmërinë e vendimit të marrë nga gjykata, por kanë për qëllim arritjen e drejtësisë. Kjo është arsyeja pse në shumicën e pohimeve ato kërkojnë argumentim të fortë.

Gjegjësisht, nuk bëhet fjalë për një të profilit të lartë, por për rastin më të lartë të përgjimeve të paligjshme në kohën e qeverisjes së Nikolla Gruevskit, i cili është kryer në një periudhë disavjeçare dhe që çoi në themelimin e PSP-së me ligj të veçantë. Madje, ishte edhe kurorëzimi apo rasti themelor i PSP-së, me aktakuzë të pranuar prej mijëra faqesh dhe me prova të pranuara të mbrojtura në vendimin e shkallës së parë, se bëhej fjalë për mijëra qytetarë të dëmtuar që u përgjuan drejtpërdrejt dhe dhjetëra mijëra të tjerëve që janë përgjuar në mënyrë indirekte gjatë kontakteve me përgjuesit. Pra të paktën 24 mijë qytetarë të dëmtuar. Ky fakt, me sa “lexohet” nga arsyetimi më i gjerë, nuk kontestohet as nga Gjykata e Apelit.

Pra kemi faktin e përgjimeve të paligjshme në përmasa masive, që po ndodh për herë të tretë në Maqedoni (si në RM ashtu edhe në RMV). Kemi edhe faktin që mijëra qytetarë janë dëmtuar. Dhe kemi edhe një fakt – përgjimet janë bërë nga organe dhe institucione që i përkisnin aparatit shtetëror në një kohë të caktuar, kohë në të cilën përgjegjësi për ato organe dhe institucione ishin persona të caktuar me emër dhe mbiemër, jo autorë pa emër.

Pas të gjitha procedurave ligjore dhe procedurale që u desh të kalonin – hetimi paraprak, hetimi, pranimi i rastit, dëgjimi i dëshmitarëve dhe ekspertëve si të mbrojtjes ashtu edhe të prokurorisë, pas disa vitesh në fillim të vitit 2021 u miratua aktgjykimi i shkallës së parë, ndërsa në fund të vitit 2022 vendim për anulim të aktgjykimit të gjykatës së shkallës së dytë, i cili për shkak të afateve në KP kërcënon vjetërsimin e lëndës së të akuzuarve të dënuar në shkallë të parë dhe tani sërish me statusin të akuzuarve.

Në fund të fundit, edhe Gjykata e Apelit nuk e mohon mundësinë e vjetërsimit, por thotë se nuk ndodh derisa çështja është tek ne (shih paragrafin e parafundit të njoftimit të dytë)

Në kushtet e politizimit të lartë të shoqërisë dhe debateve ende të shumta për ndarjen jo të plotë të tri pushteteve, si dhe në kushtet e besimit shumë të ulët të publikut tek gjyqësori (vetëm 4 për qind sipas hulumtimeve të fundit), për të cilin ekziston perceptim për ndikim të fortë politik, por edhe nga elita e biznesit, plotësisht i kuptueshëm është reagimi i funksionarëve publik dhe qytetarëve se drejtësia sërish do të jetë e paplotësuar apo e paplotë. Me këtë humbet shpresa e qytetarëve ndaj shtetit dhe pasojat mund të jenë më se tragjike – ikja e mëtejshme e kujtdo që mundet, edhe të atyre që nuk e kanë menduar. Këto janë pasojat e përgjithshme, dhe ato të drejtpërdrejta janë të shumta – rritja e mosbesimit ndaj institucioneve, rritja e polarizimit partiak në shoqëri, rritja e gjuhës së urrejtjes mbi baza politike dhe rritja e krimit nga urrejtja.

Prandaj, thelbi i reagimeve bazohet në perceptimin e paarritshmërisë te drejtësia, aq më tepër që është heqja e dytë radhazi e aktgjykimit për Sasho Mijalkovin dhe bashkëpunëtorëve të tij nga e njëjta gjykatë, dhe jo për ushtrimin e presionit politik ndaj pavarësisë dhe paanshmërisë së gjyqësorit.

 

Gjykata në Strasburg nuk thotë se komentet patjetër të jenë edhe presion

Në vitin 2014, Gjykata Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut publikoi udhëzime se cilat procedura do të kontribuonin në realizimin e plotë të pikës 6 të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut (KEMDNJ) për realizimin e së drejtës për drejtësi në proceset gjyqësore.

Këto udhëzime, të quajtura “Udhëzues për nenin 6 të Konventës – E drejta për gjykim të drejtë (aspekti penal)” përmbajnë gjithashtu një seksion të quajtur Deklarata nga Zyrtarët Shtetëror (shih f.43) në të cilin ka tre udhëzime, pjesët e të cilave janë:

• Neni 6 § 2 ndalon deklaratat e zyrtarëve shtetërorë në lidhje me hetimet penale që janë aktive që inkurajojnë publikun të besojë se i dyshuari është fajtor dhe paragjykojnë vlerësimin e fakteve nga autoriteti gjyqësor kompetent.
• Parimi i prezumimit të pafajësisë nuk i pengon autoritetet që të informojnë publikun për hetimet penale në vazhdim, por u kërkon atyre që ta bëjnë këtë me gjithë maturinë dhe kujdesin e nevojshëm nëse duan të respektojnë prezumimin e pafajësisë.
• Gjykata thekson rëndësinë e zgjedhjes së fjalëve që zyrtarët publikë përdorin në deklaratat e tyre përpara se një person të dënohet dhe të shpallet fajtor për një krim

Siç mund të shihet, dy drejtimet e para i referohen rasteve derisa hetimet penale janë ende në vazhdim, ndërsa i treti flet për periudhën kur është duke u zhvilluar procesi gjyqësor, në këtë rast edhe shkalla e parë edhe ky vendim i Apelit të Shkupit.

Asnjë nga këto parime apo udhëzime apo rregulla në Udhëzues nuk mandaton ndalim absolut të deklaratave nga zyrtarët qeveritarë. Udhëzimet nga Udhëzuesi, përkundrazi, tregojnë për kujdesin dhe rëndësinë e zgjedhjes së fjalëve që zyrtarët publikë përdorin në deklaratat e tyre.

Në fund të fundit, nuk mund të ishte ndryshe duke pasur parasysh rëndësinë e nenit 9 dhe veçanërisht të nenit 10 të KEMDNJ, që flasin për lirinë e mendimit dhe lirinë e shprehjes. Edhe zyrtari shtetëror është qytetar, pavarësisht nëse i përket një autoriteti publik, sikurse gjykata siç është autoritet publik, veçmas ekzekutivit dhe legjislativit dhe këtu nuk ka asgjë kontestuese.

Meqë ra fjala, në këtë Udhëzues ka edhe shumë pjesë dhe udhëzime të tjera interesante për ushtrimin e së drejtës për gjykim të drejtë, veçanërisht për pavarësinë dhe paanshmërinë e gjykatës, të cilat përfshihen në Kriteret e vlerësimit të pavarësisë dhe paanshmërisë (shih f.17 ), por edhe për atë se çfarë do të thotë Përfaqësimi i jashtëm i pavarësisë (shih f.18):

Për të përcaktuar nëse një gjykatë mund të konsiderohet “e pavarur” në përputhje me kërkesat e nenit 6 § 1, përfaqësimi i saj i jashtëm mund të jetë gjithashtu i rëndësishëm. Bëhet fjalë për besimin që gjykatat në një shoqëri demokratike duhet të ushqejnë tek publiku dhe mbi të gjitha për sa i përket procedimit penal tek i akuzuari.

Edhe pse ky drejtim i referohet të drejtës mbi të cilën dikush mund të thirret një gjykim i padrejtë, thelbi i drejtimit flet në fakt për besimin që duhet të ketë publiku në çdo shoqëri demokratike në gjykatë dhe në drejtësi, për të folur për një gjykim të padrejtë.

Kur çdo gjë të merret parasysh, mund të argumentohet se qëndrimi i mbrojtjes që po e recensojmë në një pjesë është shtrembërim i së vërtetës, pra spin. Zyrtarët shtetërorë me shprehjet “shqetësim” dhe “neveri” (edhe pse këtë shprehje të dytë nuk mund ta gjenim tek një zyrtar shtetëror, por ka “zhgënjyes”, “poshtërues” dhe “tronditës”), nuk ndikojnë drejtpërdrejt në gjykatë, por shprehin shqetësimin dhe zhgënjimin për mundësinë që drejtësia mund të mbetet e paarritshme. Aq më tepër që shumica e mediave dhe shumica e qytetarëve shprehin, edhe publikisht, të njëjtin shqetësim, tmerr, skandal dhe tronditje. Dhe, po aq e rëndësishme, shumë nga këto deklarata janë bërë me sqarimin se kërkonin shpjegim të arsyetuar nga Apeli për vendimin e tyre.

***

Krejt ndryshe është pyetja, kuptohet, nëse dhe në çfarë mase janë të justifikuara apo jo deklarata të tilla të zyrtarëve shtetërorë, hipokrite apo jo, shikuar nga aspekti nëse dhe çfarë kanë bërë ata me aktivitetet e tyre për pavarësinë e gjyqësorit dhe afatin kohor dhe vendimet që i marrin. Por, gjithashtu një pyetje krejtësisht tjetër se çfarë ka bërë mbrojtja sipas KPP dhe jashtë KPP-së, për të vonuar procesin dhe për të mbrojtur klientët e tyre, pavarësisht nëse kjo do të thotë të bësh drejtësi apo të përdorësh “marifete ligjore”.

 

 

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari