Cilat janë taktikat e Kremlinit për manipulimin e informacionit?
Zgjedhjet demokratike në vendet evropiane janë ndër objektivat kryesore të operacioneve ruse FIMI, përfundon raporti i fundit i Shërbimit Evropian të Veprimit të Jashtëm mbi manipulimin dhe pengimin e informacionit nga jashtë. Në zemër të infrastrukturës FIMI të Rusisë është një shtresë kanalesh të lidhura drejtpërdrejt me Kremlinin. Mediat si Sputnik, RT, TASS, RIA Novosti, Gazeta, Lenta, Soloviev Live dhe Ukraine.ru luajnë një rol qendror në prodhimin dhe përforcimin e narrativave ruse.
Shkruan: Miroslava Simonovska
Pushtimi ushtarak i Rusisë në Ukrainë më 24 shkurt 2022, ka intensifikuar gamën e gjerë të taktikave të manipulimit të informacionit të përdorura nga Kremlini, duke përfshirë ndërtimin e narrativave të dezinformatave që kanë ekzistuar që nga viti 2013, sipas raportit të fundit të Shërbimit Evropian të Veprimit të Jashtëm për FIMI në vitin 2024. Sipas raportit, përpjekjet manipuluese të Rusisë janë në fakt një përpjekje për të ndërtuar një fasadë të rreme për të fshehur operacionet e pastrimit të informacionit pro-Kremlinit, ose për të imituar mediat legjitime për të forcuar besueshmërinë e tyre.
Sipas raportit, në vitin 2024, Rusia i përdori veçanërisht këto taktika manipuluese në kontekstin e zgjedhjeve evropiane, ku mediat pro-Kremlinit u përpoqën të synonin votuesit në të gjithë vendet anëtare të BE-së me narrativa që minonin mbështetjen për Ukrainën.
Elementë të tjerë të rëndësishëm përfshijnë fushatat për të diskredituar liderët politikë të shquar evropianë me akuza për korrupsion, si dhe përpjekjet për të dekurajuar votuesit nga ushtrimi i të drejtave të tyre demokratike dhe për të rrënjosur mosbesim në institucionet evropiane, thotë raporti.
Megjithatë, BE-ja dhe vendet e saj anëtare i vunë re menjëherë këto përpjekje manipuluese dhe iu kundërvunë pretendimeve të rreme përmes fushatave ndërgjegjësuese dhe zbuluese. EUvsDisinfo publikoi në mënyrë aktive analiza që ekspozojnë operacionet e FIMI-t që synojnë të ndikojnë në zgjedhje.
Fushata ruse FIMI synonte të shfrytëzonte dobësitë specifike lokale në sferat politike, sociale dhe teknologjike, me përmbajtje të synuar të hartuar me kujdes, veçanërisht aty ku Rusia po përpiqet të forcojë interesat e saj të jashtme dhe të sigurisë. Në vitin 2024, Rusia u përpoq të ndërhynte në proceset demokratike të Moldavisë duke synuar zgjedhjet e saj presidenciale dhe referendumin për anëtarësimin në BE. Përpjekja për ndërhyrje të Kremlinit në Moldavi tregon se si presioni i hapur politik mbështetet nga operacionet e fshehta të ndikimit përmes transfertave të paqarta të parave, ndikuesve me pagesë dhe vërshimeve të mediave sociale. Në mënyrë të ngjashme, zgjedhjet parlamentare dhe trazirat civile në Gjeorgji ishin gjithashtu në radarin e Rusisë, me aktorë pro-Kremlin FIMI që kërkonin të gërryejnë kohezionin social dhe të përshpejtojnë përçarjen politike. Këto përpjekje manipuluese konfirmojnë se zgjedhjet demokratike janë ndër objektivat kryesore të operacioneve ruse FIMI, thuhet në raport.
Raporti paraqet tendencat kryesore në manipulimin e informacionit të huaj në vitin 2024, duke synuar 90 vende. Viktima kryesore, ashtu si në vitin 2023, mbetet Ukraina, që përbën më shumë se gjysmën e incidenteve, ndërsa Franca, Gjermania, Moldavia dhe Afrika Sub-Sahariane janë gjithashtu në shënjestër të rëndë. Krahas zgjedhjeve, sulmet janë edhe ndaj organizatave dhe individëve, BE-së, NATO-s dhe mediave të pavarura. Sipas raportit, 88 për qind e aktiviteteve të zbuluara janë në rrjetin social “X”, dhe taktikat kryesore janë rrjetet bot, sjelljet joautentike të koordinuara, vjedhjet e identitetit dhe krijimi i faqeve të lajmeve joautentike, që quhet “Fushata Doppelgänger”. Inteligjenca artificiale është keqpërdorur gjithashtu sepse është e lirë dhe mund të krijojë shpejt përmbajtje joautentike dhe të përforcojë aktivitetet e FIMI-së.
Tendencat e FMI-së gjatë vitit 2024
Raporti analizoi 505 incidente të FIMI-s midis 4 nëntorit 2023 dhe 4 nëntorit 2024. Ky mostër përfshinte 38 mijë kanale unike në 25 platforma dhe 68 mijë pjesë përmbajtjeje. Aktorët e huaj kërcënues përdorin manipulimin dhe pengimin e informacionit nga jashtë si pjesë e një arsenali më të gjerë hibrid. Përmbajtja është në gjuhë të ndryshme për të arritur një audiencë të larmishme, por Ukraina mbetet objektivi kryesor i sulmeve ruse FIMI. Nga 505 incidente, 257 u regjistruan për Ukrainën. Përmbajtja synon fillimisht vetë ukrainasit, për të dobësuar rezistencën ndaj pushtimit ushtarak rus dhe më pas partnerët perëndimorë (SHBA, NATO, G7 dhe vendet e BE-së me fokus Gjermaninë dhe Poloninë) për të reduktuar mbështetjen për Ukrainën. Pas Ukrainës, Franca është objektivi i dytë me 152 raste të zbuluara në raport me origjinë nga ekosistemi i manipulimit të informacionit rus dhe kinez. Sulmet ndaj Gjermanisë ndodhën kryesisht gjatë ngjarjeve politike, vizitave ndërkombëtare dhe protestave të fermerëve, të cilat tërhoqën shumë vëmendjen e mediave. Organizatat kanë qenë gjithashtu në shënjestër, veçanërisht BE-ja, NATO-ja dhe forcat e armatosura të disa vendeve perëndimore, si Gjermania, Franca dhe Shtetet e Bashkuara. Mediat e pavarura si BBC, France 24, Der Spiegel, por edhe ato që luftojnë kundër manipulimit të informacionit nga jashtë si Bellingcat, EU Disinfo Lab dhe Korektiv. Rreth 53 për qind e incidenteve synojnë individë, duke përfshirë fushatat e shpifjeve kundër liderëve të BE-së si Ursula von der Leyen, Kaia Kallas, Josep Borrell, etj.
Galaksia e Operacioneve FIMI
Thelbi i infrastrukturës FIMI është rrjetet e kanaleve që kontrollohen hapur nga një aktor kërcënimi. Raporti thekson se në zemër të infrastrukturës FIMI të Rusisë, ekziston një shtresë kanalesh të lidhura drejtpërdrejt me Kremlinin. Në këtë grup, mediat e kontrolluara nga shteti janë hallkat kryesore që realizojnë përmbajtje të mbështetur nga Kremlini. Mediat si Sputnik, RT, TASS, RIA Novosti, Gazeta, Lenta, Soloviev Live dhe Ukraine.ru luajnë një rol qendror në prodhimin dhe përforcimin e narrativave shtetërore.
Përveç tyre, kanalet diplomatike funksionojnë në mënyrë më diskrete, duke ripostuar përmbajtje nga Ministria e Jashtme ruse dhe duke ndërvepruar me kanale me ndikim, por të paatribuar në infrastrukturën më të madhe. Pas kësaj “mbulese”, Rusia operon edhe përmes kanaleve që fshehin lidhjet e saj me aparatin shtetëror. Këto entitete të lidhura fshehurazi ndihmojnë në zgjerimin e shtrirjes së Rusisë, duke i bërë këto tregime të duken më organike dhe të ndryshme. Shtresa e tretë përbëhet nga kanale të lidhura me shtetin, por të paatribuar, që përhapin mesazhin rus pa u njohur zyrtarisht si pjesë e rrjetit të Kremlinit, thuhet në raport.
Këto përfshijnë faqe lajmesh, blogje, influencues, kanale YouTube që ripaketojnë përmbajtje nga mediat e kontrolluara nga shteti për të synuar një audiencë të ndryshme. Disa kanë ndjekës të madh dhe ndikim të fortë në grupe specifike dhe ndihmojnë që përmbajtja të përhapet në dhomat e jehonës.
Operacionet tashmë ekzistuese të FIMI-t si “Portal Combat” dhe “False Fasada” janë grupimet kryesore në këtë hapësirë, duke siguruar që narrativat ruse do të jenë aktive dhe me ndikim edhe kur burimet zyrtare janë të ndaluara ose të kufizuara në rajone të caktuara, thotë raporti.
Lufta kundër FIMI-s është prioritet për BE-në dhe partnerët
Lufta kundër manipulimit të informacionit të huaj duhet të mbetet një prioritet për BE-në dhe partnerët e saj, përfundon raporti. Kjo kërkon bashkëpunim të zgjeruar ndërkombëtar për të mbrojtur institucionet demokratike dhe integritetin e hapësirave të lira, të ndryshme dhe të hapura të informacionit. Në të ardhmen, ka shumë të ngjarë që rrjetet e fshehta dhe kanalet e paatribuara, të cilat përbëjnë mbi 75 për qind të kanaleve të hetuara në këtë raport, do të vazhdojnë të luajnë një rol qendror në operacionet e FIMI-s.
FIMI nuk është një mjet dytësor për ndikim, por një instrument strategjik i përfshirë në udhëzimet e politikës së jashtme të aktorëve të kërcënimit, shpjegon raporti.
Arkitektura e këtyre operacioneve nuk mbështetet vetëm në një platformë, por më tepër në një sërë mediash dixhitale, rrjete sociale, Facebook, X, YouTube, TikTok, faqe joautentike, të gjitha në mënyrë që narrativa të qarkullojë. Përmbajtja në formën e videove, teksteve, memeve, por edhe përmbajtjet e krijuara me inteligjencë artificiale u mundëson aktorëve të kërcënimit të arrijnë audiencën në mënyra të ndryshme.
Manipulimi i informacionit nga jashtë trajtohet si një kërcënim sigurie për BE-në dhe partnerët në mbarë botën dhe mund të trajtohet vetëm me një qasje gjithëpërfshirëse.
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari