ANALIZË: Administrata me moshë mesatare 46-vjeç, a do ta “ripërtërijnë” zgjidhjet e reja për pensionim!

Pensioni i detyrueshëm në moshën 64 vjeç për burrat dhe 62 për gratë duhet të jetë një zgjidhje që do të rigjenerojë administratën, por duhet të zbatohet me kujdes sepse nënkupton rekrutimin e pensionistëve të rinj – komentojnë ekonomistët. Sipas të dhënave më të fundit të disponueshme, mosha mesatare e administratës është 46 vjeç, kurse ka institucione ku ajo është mbi 52 vjeç, shkruan analiza javore ekonomike e Portalb.mk.

A do të ketë ndonjë efekt – disa do të largohen si pensionistë, të tjerët do të hyjnë si të punësuar!

Ndryshimet në Ligjin për Marrëdhëniet e Punës, të cilat tashmë janë në procedurë parlamentare, zvogëlojnë jetën e punës së punonjësve nën kufirin e shtetit me tre vjet. Deri në fund të këtij viti, sipas vlerësimeve zyrtare, rreth 6.000 punonjës të sektorit publik do të mbushin 64 vjeç dhe ashtu do të përmbushin kushtin për të dalë në pension sipas ndryshimeve të reja të propozuara ligjore.

Qëllimi i kësaj zgjidhjeje, sipas qeverisë, është kryesisht “ripërtëritja” e administratës, e cila do të hapë rrugën për rritjen e efikasitetit dhe produktivitetit të saj. Kjo zgjidhje duhet të jetë pjesë e paketës së reformave të sistemit të përgjithshëm të pensioneve dhe lëvizja e moshës së pensionimit pashmangshëm është në gjendje të progresit teknologjik të cilit nuk mund t’i “kundërshtojë” as nga administrata shtetërore – komentojnë ekonomistët.

“Është e padiskutueshme që në planin afatgjatë mosha e ulët e pensionit për punonjësit do të rritet vazhdimisht. Sigurisht, ky është një proces afatgjatë dhe ndryshimet duhet të jenë graduale dhe të kujdesshme. Vendimi aktual që pensioni, me kërkesë të punonjësit, të mund të shtyhet deri në tre vjet (nga 64 në 67 vjet) ka krijuar një situatë në të cilën në administratën shtetërore dhe më gjerë në sektorin publik, në vend të përjashtimit, të qëndrojë në punë deri në 67 vjet të plota u bë një rregull për punonjësit. Me këtë, kanalet për zëvendësimin natyror të punonjësve u ndërprenë dhe u zhvendosën për tre vjet, kurse ka vlerësime që performanca e këtyre punonjësve është zvogëluar shumë. Ishte e natyrshme që autoritetet duhet të adresonin këtë problem,”- thotë Nikola Popovski, profesor dhe një nga ish-ministrat e financave.

Sipas të dhënave nga Regjistri i punonjësve në sektorin publik, mosha mesatare e të punësuarve në sektorin publik është 46 vjet, ndërsa gati 30% e numrit të përgjithshëm të të punësuarve janë të moshës 46 deri 55 vjeç.

Sidoqoftë, ndryshimet e propozuara ligjore lënë mundësi për të punuar deri në moshën 67 vjeç – në shëndetësi dhe arsim, por edhe në rastet kur ndonjë institucion i caktuar ka nevojë për punonjës, por me pëlqimin e menaxherit. Zgjidhja e propozuar ligjore thotë se modeli i ri nuk do të ketë pasoja financiare për Buxhetit – nga ku financohen pensionet.

“Zbatimi i këtij ligji nuk shkakton pasoja financiare për Buxhetin e Republikës së Maqedonisë Veriore” – thuhet në ligjin e propozuar.

Administratorët të cilët do të pensionohen sipas ligjit të ri – nga punonjësit do të bëhen pensionistë, që do të thotë se shpenzimet e buxhetit për pagat do të zvogëlohen, por a do të “plotësohen” të gjitha vendet e lira të punës? Sipas ekonomistëve, suksesi i këtij operacioni do të varet nga disa faktorë.

“Zgjidhja e re ndoshta do të japë disa rezultate më të mira në atë fushë, veçanërisht në sektorin publik, por fakti është se do të jetë e vështirë të zbatohet në sektorin privat ku do të varet nga kontrata dhe vullneti i lirë i punëdhënësit dhe punonjësit”. Duhet gjithashtu të vendoset një strategji për të rritur gradualisht moshën e pensionit lart, por kjo duhet të bëhet në planin afatgjatë dhe shumë gradualisht, për shembull lëvizja për 1-2 muaj çdo 3-4 vjet dhe shihet se cilat do të jenë efektet e zgjidhjeve të tilla. Sidoqoftë, është një materie shumë komplekse dhe e rëndësishme që duhet të trajtohet me kujdes “, thotë profesori Popovski.

Në fund të tetorit në vend kishte 324.379 pensionistë. Pas shqyrtimit të Planit të ri Strategjik 2020 – 2022 të Fondit shtetëror për sigurim pensional dhe invalidor, “Portalb” tashmë i ka publikuar se parashikimet tregojnë se në vitin 2022 për pagesën e rregullt të pensioneve do të duhen më shumë se 1 miliard euro, shumë që është në rritje të vazhdueshme në nivel vjetor.

Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari